نرخ واقعی ارز در یک اقتصاد آزاد بر اساس عرضه و تقاضا تعیین می گردد. در یک اقتصاد پویا با افزایش ارز آوری، نرخ ارز نسبت به واحد پول آن اقتصاد کاهش می یابد و یا معادل آن امکان افزایش نقدینگی فراهم می گردد. و بلعکس در یک اقتصاد ضعیف با کاهش ارز آوری قیمت ارز برای کنترل تقاضا افزایش خواهد یافت. 

ریشه یابی نوسانات قیمت ارز در یک سال و به ویژه یک ماه اخیر به یکی از مسائل مهم اقتصاد کشور ما بدل شده است. بی شک افزایش نقدینگی، کاهش رشد اقتصادی و همچنین کاهش درآمد های ارزی (در سال اخیر) از عوامل اصلی افزایش قیمت دلار است. اما نکته قابل تامل ثابت ماندن نرخ دلار در در سال های ۸۴ تا ۸۹ می باشد. طبعا در این دوره با افزایش نقدینگی و کاهش ارزش ریال می بایست قیمت ارز نیز افزایش می یافت. اما دولت در آن سالها تواست افزایش تقاضای ارز را با افزایش تزریق دلار به بازار جبران و قیمت ارز را ثابت نگه دارد. با گذشت زمان روز به روز مصرف گرایی و هجوم به سمت کالاهای لوکس خارجی افزایش یافت و بخشی از درآمد های بی سابقه ارزی کشور به آسانی از دسترس اقتصاد و تولید داخلی خارج شد.

از سوی دیگر به علت نرخ کاذب ارز توان رقابت صنایع داخلی با رقبای خارجی کاهش یافت که باعث کاهش رشد اقتصادی در سالهای اخیر گردید.
بر اساس منایع موجود، نقدینگی کشور از ۷۸ هزار میلیارد تومان در سال ۸۴ به ۳۲۰ هزار تومان ریال در سال ۹۰ افزایش یافته است که تقریبا معادل رشد ۲۶ درصدی ساله در این دوره می باشد. در سالهای اولیه این دوره، با توجه به افزایش قابل توجه درآمد های ارزی و همچنین رشد بالای اقتصادی (در حدود ۵ تا ۶ درصد)، امکان افزایش نقدینگی تا حدود ۱۰ الی ۱۲ درصد و ثابت نگه داشتن نرخ ارز وجود داشت. اما افزایش ۲۶ درصدی نقدینگی مستلزم افزایش حداقل ۱۵ درصدی نرخ دلار در سال های ۸۴ تا ۸۸ بود که عملا این اتفاق رخ نداد. از طرفی با گذشت هر سال تقاضای دلار به علت پایین تر بودن نرخ آن به نسبت نرخ واقعی افزایش یافت و در نتیجه فشار وارده به دولت برای تامین منابع ارزی افزایش یافت. در سالهای اخیر کاهش رشد اقتصادی و همچنین کاهش درآمد های ارزی دولت ناشی از تحریم فروش نفت ایران، توان دولت را در ثابت نگه داشتن نرخ ارز درهم شکست و افزایش ناگهانی نرخ ارز اتفاق افتاد. 

به منظور برآورد نرخی منطقی برای ارز می توان افزایش ۱۵ درصدی نرخ ارز را برای سالهای ۸۴ تا ۸۸ و افزایش ۲۵ درصدی را برای سالهای ۸۹ و ۹۰ و همچنین افزایش ۳۵ درصدی را برای سال ۹۱ (به علت کاهش درآمد های ارزی) در نظر گرفت. بدین ترتیب چنانچه نرخ ارز در ابتدای سال ۸۴ برابر ۱۰۰۰۰ ریال در نظر گرفته شود نرخ حدودی ارز در ابتدای سال ۹۱ برابر ۳۱۵۰۰ ریال و در انتهای این سال برابر ۴۲۵۰۰ ریال خواهد بود

منبع:الف

  • نویسنده : یزد فردا
  • منبع خبر : خبرگزاری فردا