«ترک»معادل «خط»-«پروبیوتیک» : معادل «غذای زیست یار»-«کاپ کیک» : معادل «کیک فنجانی»-«الیتیسم» : معادل «نخبه گرایی»-«ایده آلیست» : معادل «آرمانگرا»-«کابین» : معادل «اتاقک»

یزدفردا"فرهنگستان زبان و ادب فارسيی معادل فارسی کلمات «ترک»، «پروبيوتيک» و «کاپ کيک»، را «خط»، «غذای زيست يار» و « کيک فنجانی» معرفی کرده است.

 یکی از مسائل مهم واژه سازی در هر زبانی طرز قرار گرفتن واجهای آن زبان است این مسئله تااندازه ای اهمیت دارد که گاهی به تغییرتلفظ کلمه توسط مردم می انجامد. و هرزبانی از الگوی خاصی در این مسئله پیروی می کند در زبان فارسی یک واژه می تواند از ترکیب صامت،مصوت و صامت تشکیل شود البته در زبان فارسی با محدودیت استفاده از صامت پس از مصوت مواجه هستیم در این هنگام تنها می توان دو صامت به کاربرد و کاربرد بیش از حد این مقدار تلفظ کلمه را با مشکل مواجه می کند اما کلمات «خط » ، «غذای زیست یار» و «کیک فنجانی» تا چه حد بر این اساس ساخته شده اند.

«track»

1. «ترک» یا همان  : این کلمه یک اصطلاح موسیقی است و مردم آن را به میزان زیادی به کار می برند. فرهنگستان زبان و ادب فارسی معادل «خط» را برای این کلمه قرار داده است. درست است که کلمه «خط» براساس الگوی زبان فارسی ساخته شده است اما کاربرد این کلمه در این معنا در زبان فارسی سابقه ندارد. این کلمه را می توان در ترکیب «خال وخط» در متون قدیمی مشاهده کرد از جمله حافظ می گوید:

به لطف خال و خط از عارفان ربودی دل 

لطیفه های عجیب یر دام و دانه ی تست

2-«پروبیوتیک» : معادل این کلمه واژه «غذای زیست یار» قرارداده شده است دو جزء این معادل براساس قوانین ساخت واژه در زبان فارسی ساخته شده اند. زیست واژه ای است که در متون قدیمی به کار نرفته است اما نمونه کلمه «یار» را در زبان فارسی به وفور می توان مشاهده کرد. این کلمه در معنای «یاری کردن» و «کمک کردن» به کار رفته است.ترکیب آن با زیست به حصول معنای «پروبیوتیک» کمک می کند این ترکیب ذهن را یه یاد این مسئله می اندازد که این کلمه به ترجمه شباهت بیشتری دارد تا معادلسازی کلمه.

3-«کاپ کیک» : معادل «کیک فنجانی» را برای این کلمه قرار داده است جزء اول این کلمه به میزان زیادی در زبان فارسی به کار رفته است البته نمی توان از این مسئله غفلت ورزید که این کلمه ، کلمه ای لاتین است. «فنجان» نیز کلمه ای روسی است که در زبان فارسی به کار می رود و از طرفی نیز این کلمه به ترجمه شباهت دارد و در واقع ترجمه این کلمه است با وجود آنکه این دو جزء ریشه فارسی ندارند قرار گرفتن واجها در این دو کلمه با زبان فارسی تفاوت ندارد و فارسی زبانان در تلفظ این دو کلمه با مشکل مواجه نمی شوند.

همچنین فرهنگستان زبان و ادب فارسی، معادل فارسی کلمات «الیتیسم»، «ایده آلیست» و «کابین»، را «نخبه گرایی»، «آرمانگرا» و «اتاقک» معرفی کرده است.


، در ساخت واژه باید به این نکته توجه کرد که دو واجی که تلفظی شبیه هم دارند در کنار هم به کار نروند این مسئله به این دلیل اهمیت دارد که تلفظ کلمه را دشوار می کند و به دنبال این دشواری، کلمه در زبان مردم رایج نمی شود. 
 
سهولت تلفظ مسئله ای است که در ساخت یک کلمه باید به آن توجه کرد کلمات دشوار و دور از ذهن در زبان جایگاهی ندارد و تنها در حد یک کلمه ساخته شده باقی می ماند اما تا چه حد این نکته در ساخت معادل های کلمات «الیتیسم» ، «ایده آلیست» و «کابین» رعایت شده است.
 
4- «الیتیسم» : معادل «نخبه گرایی» را برای این کلمه قرار داده اند . این کلمه از ترکیب اسم ، بن مضاع فعل «گراییدن» و «یاء» مصدر ساز ساخته شده است.«نخبه»، کلمه ای است که در زبان امروز به کار می رود ترکیب این کلمه با بن فعل مضارع سبب می شود معنای لاتین این کلمه به ذهن خطور کند و از معنای لاتین آن دور نیست. جزء دوم این کلمه را می توان در «گرایش» نیز مشاهده کرد . معادل آن بیش از کلمه لاتین در زبان فارسی به کار می رود و این مسئله به سهولت تلفظ معادل کلمه برای فارسی زبانان بازمی گردد.
 
5- «ایده آلیست» : معادل «آرمانگرا» را برای آن ساخته اند این ترکیب در متون قدیم زبان فارسی دیده نمی شود این کلمه از ترکیب اسم و بن فعل ساخته شده است و ماحصل این ترکیب را به صورت اسم مرکب می بینیم. این کلمه در اصل «آرمانگرای» بوده است اما «یاء» آن به دلیل سهولت تلفظ کلمه برای مردم حذف شده است و ما در زبان فارسی بن فعل «گرا» را مشاهده نمی کنیم البته از این نکته نمی توان غفلت ورزید که قانون همنشینی واجها در این ترکیب رعایت شده است. کلمه لاتین و معادل آن در زبان فارسی با نسبتی یکسان به کار می رود.
 
6- «کابین» : معادل «اتاقک» را برای آن ساخته اند این کلمه بر ظاهر کلمه « کابین » اطلاق می شود. این معادل از ترکیب اسم و کاف تصغیر تشکیل شده است هر دو جزء در زبان امروز به کار می روند اما این معادل در زبان فارسی رواج پیدا نکرده است . دلیل این امر به آشنایی بیشتر مردم با کلمه لاتین بازمی گردد.
 
  • نویسنده : یزد فردا
  • منبع خبر : خبرگزاری فردا