به گزارش فارس، حجتالاسلام سید ابراهیم رئیسی کاندیدای دوازدهمین دوره انتخابات ریاستجمهوری در گفتوگویی با حضور نادر طالبزاده و ابوالقاسم طالبی حضور یافت و به سوالات متعدد آنها در حوزههای مختلف، مسائل غیررسمی و موضوعات اساسی و برنامهها در دولت کار و کرامت پاسخ داد.
مشروح این گفتوگو در ادامه میآید:
نادر طالبزاده: در اینجا خدمت آقای رئیسی هستیم و همه مصاحبهها با ایشان رسمی هستند و مایل بودم فرصتی پیش میآمد که قدری غیر رسمی با جناب آقای رئیسی صحبت کنیم.
به آقای روحانی گفتم بیشترین نامههایم مربوط به درخواست برای شغل است
رئیسی: بسم الله الرحمن الرحیم. از جنابعالی و جناب آقای طالبی تشکر میکنم و عرض سلام دارم. برایم خدمتگزاری به آستان حضرت رضا(ع) و زائرین و مجاورین بسیار دلنشین بود. شاید در مشاغلی که تا حالا داشتهام دلنشینترین و دلچسبترینش همین بود.
ارتباطاتی با من بود، نامههایی به من نوشته میشد، بالاترین درخواستی که برایم میآمد شغل بود. به آقای روحانی و هر کدام از وزرا که برای زیارت به مشهد میآمدند، میگفتند بیشترین نامههایم مربوط به درخواست برای شغل است. در باره اشتغال فکری کنید.
ابوالقاسم طالبی: اینگونه افراد باعث شدند شما به عرصه انتخابات و کاندیداتوری بیایید؟
رئیسی: نه.
ابوالقاسم طالبی: کمی حب ریاست هم دخیل بود.
رئیسی: شاید در ذهن بعضیها این نکته بیاید. وقتی بررسی کردم و وارد میدان شدم، دریافتم جاذبه شغلم در آستان قدس رضوی اصلاً با ریاست جمهوری قابل قیاس نیست. واقعاً قصدم را خالص کردم که خدایا! تو بدان میخواهم گرهای از گرههای مردم باز و مشکلی از مشکلاتشان حل کنم.
رئیسی: امکاناتی که در آستان قدس دستم هست محدود است. فقرایی که با آنها ارتباط دارم بسیار محدودند. بعضی از بزرگانی با من اتمام حجت کردند. خیلی از گروهها آمدند و با من صحبت کردند، مثل دانشجوها، اساتید، علمای بلاد.
ابوالقاسم طالبی: عرضم این است که آیا واقعاً میتوانید مشکلات را حل کنید؟ کسانی که میآیند کاندیدای ریاست جمهوری میشوند میگویند چنین و چنان میکنیم، حتی رئیسجمهور قبلی میگفت کاری میکنیم که مردم یارانه نخواهند و این 45 هزار تومان برای مردم پولی نباشد. این مطلب را در شبکه دو گفتند. البته اگر الان تکذیب نکنند. آنچه گفتند عملی نشد. شما چطوری میگویید چنین اتفاقی میافتد؟
رئیسی: در دو سه زمینه میتوانم گرهگشایی کنم. اولین نگاهم به این است که کشور ظرفیت دارد. شاید بپرسید از کجا کشور را میشناسم؟ در سه دهه مدیریتم، بهویژه دو دههاش مدیریت کلان کردهام.
ابوالقاسم طالبی: آیا فکر میکنید میشود حل کرد؟
رئیسی: به نظر من این آسیبها کاملاً قابل حل هستند.
ابوالقاسم طالبی: اگر پول اختلاسهای بانکی که 3 هزار میلیارد، 4 هزار میلیارد و 8 هزار میلیارد بودند و اخیراً به 12 هزار میلیارد هم رسیده است که قطعاً هر کدامشان بودجه دو استان میشوند که اگر صرف استانها شوند معلوم است محرومیت از بین میرود.
رئیسی: درست است.
اولین پروندهای که در بازرسی کل کشور دنبال کردم پرونده 120 میلیارد تومانی بود
ابوالقاسم طالبی: آیا واقعاً میتوانید جلوی اینها را بگیرید؟
سیدابراهیم رئیسی: بله. همان وقت نظام بانکی را بررسی کردیم. اولین پروندهای که در بازرسی کل کشور دنبال کردم، در سال 1374 و پرونده 120 میلیارد تومانی بود.
ابوالقاسم طالبی: فاضل خداداد.
رئیسی: همینطور است. بعد از مدتی پرونده شهرام جزایری و پس از چندی پرونده 3 هزار میلیارد و سپس پرونده صندوق فرهنگیان پیدا شد. اینها پروندههایی هستند که در رسانهها مطرح شدند. دهها پروندهها هستند که در رسانهها مطرح نشدهاند و نمیشوند.
ابوالقاسم طالبی: نمیشود درست کرد.
رئیسی: این ساختار کاملاً قابل اصلاح است.
ابوالقاسم طالبی: چند تا زن و بچه دارید؟!
رئیسی: خداوند توفیق داده است یک زن داشته باشیم! ولی دو دختر و دو داماد دارم.
ابوالقاسم طالبی: آقازاده ندارید؟
رئیسی: اینها هم جزو آقازادهها هستند، البته نه از آن آقازادهها!
ابوالقاسم طالبی: الان مثلاً یک دامادتان آمد و گفت میخواهم رئیس فلان بانک را مشخص کنم و دیگری گفت من هم میخواهم رئیس بهمان بانک را مشخص کنم. بالاخره یک بانک که حقش هست. جواب شما چیست؟!
رئیسی: دامادها و دخترهایم این رویه و روش دستشان هست که در کارهایم دخالت نکنند.
ابوالقاسم طالبی: آنها را به آستان قدس رضوی نبردهاید؟
رئیسی: نه، علیرغم اینکه بزرگانی به من گفتند آنها را بیاورید که کمکتان کنند.
ابوالقاسم طالبی: مثلاً کدام بزرگان؟
رئیسی: حتی خود مقام معظم رهبری. اوایل که به مشهد رفتم و مشغول شدم فرمودند اینها را برای خودتان کمک بگیرید، اما تا امروز که یک سال است در آستان قدس هستم، با وجودی که از مشورتهایشان استفاده میکنم، صرفاً به عنوان کسی که نظری دارند...
*هیچ کار اجرایی دست دامادهایم نیست
ابوالقاسم طالبی: یعنی الان باغی چیزی...
رئیسی: مطلقاً هیچ کار اجرایی دست دامادهایم نیست.
ابوالقاسم طالبی: به مشهد هم نیامدهاند؟
رئیسی: به مشهد میآیند؛ زیارت امام رضا(ع) را میکنند؛ مهمان ما میشوند، مشورت هم به من میدهند...
ابوالقاسم طالبی: پس ساکن مشهد نشدهاند.
رئیسی: خیر، اما مطلقاً در کار اجراییم دخالت نمیکنند. روحیه من هم این نیست که به آنها مدیریت بدهم.
ابوالقاسم طالبی: پس اگر با دامادتان دوستی کنیم به دردمان نمیخورد.
رئیسی: البته که به درد میخورد. یک وقت ناهاری شامی دعوتتان میکند! یا شما دعوتش کنید، ولی اینکه از این طریق در کار ما چیزی گیرتان بیاید بعید میدانم.
طالبی: اینکه در بانکی وامی بگیریم، رئیس بانکی عوض کنیم. خیلی از آقایان را میبینیم که شاید خودشان چندان وارد نشدهاند، ولی اخویشان یا یکی از نزدیکانشان این قدرت را دارند که رئیس بانکی را عوض کنند و زمینه اختلاس میلیاردها تومان میشوند و حتی آن بانک را ورشکسته میکنند.
رئیسی: امسال 36، 37 سال است که مدیر هستم. در 20 سالگی دادستان کرج شدم. خدا رحمت کند آقای بهشتی و شهید قدوسی را به ما فرمودند به آنجا برویم.
طالبی: یعنی الان باغ ندارید؟
رئیسی: جهت اطلاع شما، جز آپارتمان 140 متری که در آن سکونت دارم...
طالبی: قیمتش چقدر است؟
رئیسی: قیمت نکردهام. در همان خانه 140 متریمان مینشینیم
طالبی: وزرایی هستند که منزلشان 10، 12، 20 میلیارد قیمت دارد.
رئیسی: یک حساب بانکی هم که به اسم خودم هست. جز اینها چیز دیگری ندارم. در خیلی از ستادها عضو هیئت امنا بودم.
رئیسی: در همان خانه 140 متریمان مینشینیم، نه باغ، نه ویلا، نه سهام کارخانجات، نه سپرده بانکی و... مطلقاً هیچکدام اموال اینطوری ندارم. احساس هیچگونه خسارت و ضرری هم نمیکنم. احساس میکنم آنچه که خداوند متعال مرحمت کرده بیش از چیزی است که خودمان توقعش را داریم.
طالبزاده: موضوع بسیار مهمی است و کمتر کسی را دیدهام که این همه امکانات در اختیار داشته باشد، ولی سوء استفاده نکند. شاید مهمترین امتیاز همین هست که مردم هم چنین احساسی کنند.
بهخصوص بعد از امام انحرافهایی شروع شد و کم هم نبود. همین تقسیمهای بیحساب و کتاب که اثر وضعی در زندگی بسیاری از افراد داشت. قبلاً زبان سرخی داشتند و کمکم ملایم و معتدل شدند و کوتاه میآمدند.
همه چیز از یک انحراف کوچک شروع میشود و سپس به جایی میرسد که دیگر حق خودشان میدانند و به ماجرای 96 درصد، 4 درصد میرسیم. اصلاً فاجعه است.
رئیسی: در مدتی که در دادستانی بودم، همه اموال، خانهها و امکانات در اختیار نهادهای مختلف مثل بنیاد مستضعفان، بنیاد شهید و ستاد اجرایی بود. یعنی مطلقاً در دادستانی خانه، باغ یا امکانی را به کسی نفروختیم.
طالبی: همانجا به شما حکم دادند.
رئیسی: نه، حکم دیگری به من دادند. یک وقتی امام به بنده و یکی از دوستان حکمی دادند که اولش چنین نوشته بودند دستگاه قضایی ضعیف عمل میکند. شما بروید و این مسئله را در دو سه شهر رسیدگی کنید که رفتیم و خدمتشان هم گزارش دادیم.
در نهادها در دوران مختلف عملکردها متفاوت بوده است. بعد از رهبری مقام معظم رهبری برای اولین بار در دفترشان بخش حسابرسی و نظارت تشکیل دادند و تمام نهادها حسابرسی شدند.
مواردی را که مطلع میشدیم حتماً پیگیری میکردیم. موارد متعددی بود که از افراد پس گرفته و با آنها برخورد و به پروندههایشان رسیدگی شده است. مسائلی هم بوده است که با توافق مسئول آن نهاد و هیئت امنایش انجام میشد.
طالبی: منظور این است در ده سالی که معاون قوه قضائیه بودید، شاخص کارتان چه بود؟
رئیسی: اختیارات معاون به میزانی است که رئیس به او واگذار کند. معاون یک وجود تبعی دارد نه وجود اصالتی. در واقع معاون یک رئیس است.
ابوالقاسم طالبی: آیا شده بود قاضی برکنار کنید؟
رئیسی: در مدتی که در حوزه معاونت اول بودم 300 قاضی متخلف توبیخ، برکنار، زندان و از قوه قضائیه اخراج شدند. در بخش اداری و نیروی انسانی مواردی گزارش میشدند که با حساسیت دنبال میکردیم.
طالبزاده: ما در ایران دو موقعیت داریم، یکی ابهت ایران در منطقه است. وقتی امریکا میخواهد فکری کند دو باره باید تمهیداتی بیندیشد، به خاطر نفوذ ایران در منطقه امکان هیچ کاری را ندارد. در عین حال دولت اخیری که چهار سال سر کار هست در خیلی زمینهها کوتاه آمده و تا توانسته جلو نرفته است. چند وقت پیش هم آقا بحث سایه جنگ را در صحبتهایشان روشن کردند که مردم با حضورشان در صحنه این را برطرف ساختهاند. از یک طرف ابهت ایران در منطقه را داریم و از طرف دیگر فقر پیش آمده و اختلاف طبقاتی در ایران را. نمیتوانیم هم این ابهت و موقعیت جدید را که واقعاً به سوی یک تمدن دارد میرود حفظ کنیم، در عین حال کشوری باشیم که نتوانیم خودمان را به کشورهایی که در یک حد متعادل به قشر ضعیف میرسند برسانیم. این تناقض را چگونه باید حل کرد؟ این ابهت با این فقر جور در نمیآید. باید چه کارش کرد؟ چه تدبیر چهار سالهای برای این معضل دارید؟
رئیسی: به نظرم با عبارت «سایه جنگ» دارد بهنوعی تجارت میشود. همه مردم میدانند آنچه که سایه جنگ را برداشته است اقتدار نظام، حضور بچهها در جبههها و به دلیل قوه بازدارندگی ایران است. مردم و جوانانی دارد که اهل خطر کردن هستند.
ابوالقاسم طالبی: آقای کرباسچی گفتند ما که بچههایمان را از لب جوی آب پیدا نکردیم که به آنجا بفرستیم. برویم و با داعش مذاکره کنیم. شما که رئیسجمهور شدید، ایشان را ـ که جگر میخورد ـ میفرستید که برود و مذاکره کند؟
رئیسی: [میخندد] روش مذاکره با داعش را همه دیدند. اصلاً تحلیلمان از داعش چیست. آیا داعش واقعاً گروهی است که آمده است شام یا عراق راه بیندازد؟
طالبی: شما که روانشناسی این آقا را میدانید و قبلاً هم متهم شده است چرا الان میگویند که نظرمان این است که با اینها گفتوگو کنیم؟ میگویند ما با جهان مذاکره کردیم و همه درها را باز کردیم و به فرجام رسیدیم و همه مشکلات ما حل شد.
رئیسی: برجام، فرجامی داشت یا نداشت؟ الان که همه یقین دارند آن حرفی که آقای روحانی در 23 تیر اعلام کرد و همه ثبت و ضبط کردند که همه تحریمها نه تعلیق بلکه برداشته میشود. آیا امروز کسی میتواند نفت بفروشد و پول آن را به خزانه واریز کند؟ یکی از درآمدهای جدی ما نفت است.
طالبی: یعنی اگر با داعش هم مذاکره کنیم همین میشود؟
رئیسی: اینکه بعضیها میگویند امام حسین هم با یزید مذاکره کرد، اشتباه میکنند، امام حسین(ع) نصیحتشان کرد. ما ممکن است فرعون را هم نصیحت کنیم.
طالبزاده: مطلب دیگری وجود دارد که خیلی مهم است و آن هم بحث «غفلت» است. ما در 10 سال اول جنگ جهاد سازندگی داشتیم که بعد از رحلت امام منحل شد و آن قدرت بسیار قدرتمندی در اصلاح مسائل داخلی کشور بود. برقرسانی، آبرسانی، فاضلاب و هرچه کمبود در روستاها بود بر عهده جهادسازندگی بود و یک لابی بسیار قدرتمندی هم در مجلس داشت. کسانی هم که میخواستند آن را از سر راه بردارند، هر کاندیدایی که برای مجلس انتخاب میکردند او بود که رأی میآورد، چون روستا است که ایران را تکان داد. ما در جنگ دیدیم اگر روستاییها نبودند وضع این نبود. پسر 14 ساله پشت کوماتسو مینشست. کل این لشکر را بعد از رحلت امام خانهنشین کردند. شما خودتان در جریان این موضوع بودید که بعد از انحلال جهاد صحبتی هم از آن نکردند. مثل این است که سپاه پاسداران را منحل کنید، اینها به گفته خود امام دو بال بودند، چرا 30 سال با یک بال باید جلو برویم؟
رئیسی: یکی از اهداف انقلاب این بود که محرومین حقوق از دست رفته خود را بازپس گیرند. جهاد تشکیل شد. جهاد برای روستاها امکان قدرتمندی بود. آب، برق، جاده و بهداشت را برای روستاها به ارمغان آوردند. نهضت بسیار عظیمی صورت گرفت.
البته سازوکار آن را میتوان پیشنهاد کرد و از مجلس و بخشهای دیگر مصوبه گرفت، ولی سازوکاری که بتواند تمام گروههای جهادی را دور خود جمع کند و دو باره حرکت نوسازی و بهسازی روستاهای ما را بهطور جدی و انقلابی به وضعیت مطلوبی برساند.
طالبی: این را نگفتید که اگر شما رئیسجمهور بشوید آقای کرباسچی را میفرستید که با داعش مذاکره کند یا خیر؟
رئیسی: اینها یکبار برای مذاکرات از این دست رفتند، ولی هیچ تأثیری نداشته است. الان هم گاهی مذاکره میکنند.
طالبی: بد هم نیست که یکبار اینها را برای مذاکره بفرستیم، چون اینها بهاندازه تمام طول انقلاب که ما «مرگ بر آمریکا» میگفتیم با آمریکا خندیدند و با آنها پیادهروی کردند.
رئیسی: یک فرد مصری در در 33 سالگی انقلاب ما مقاله زیبایی نوشته بود. در بخشی از آن مقاله آمده بود ایران با پیروزی انقلاب با اسرائیل و آمریکا قهر کردیم، ما هم با قرارداد کمپدیوید برای آشتی با اسرائیل و آمریکا اقدام کردیم، الان 30 سال میگذرد، وضع ما چگونه است، وضع ایران چگونه؟! ایران چقدر افتخار و اقتدار دارد و در منطقه نفوذ دارد، ما چه داریم؟
طالبی: شما در کدام روستا بهدنیا آمدید؟
رئیسی: من در شهر بهدنیا آمدم. در نزدیکی حرم امام رضا(ع) محلهای است بنام نوغان.
طالبی: شنیدم پدرتان را در کودکی از دست دادید؟
رئیسی: پنجساله بودم که پدرم مرحوم شد.
طالبی: زندگی سخت شد؟
رئیسی: بله. چهار نفر بودیم در خدمت مادر زندگی میکردیم. شش سالگی به مدرسه رفتم، بقیه بچهها هفت سالگی میرفتند. دلیل آن هم این بود که مادر، ما را به جوادیه میبرد که متعلق به مرحوم عابدزاده بود.
طالبی: خرج خود را از کجا در میآوردید؟
رئیسی: خانه ما چند اتاق داشت. در یک اتاق خودمان زندگی میکردیم، یک اتاق هم مادر اجاره داده بود که مقداری از خرج خود را از پول اجاره در میآوردیم.
طالبی: خودتان هم کار میکردید؟
رئیسی: بله. من در سن شش سالگی به مدرسه رفتم. قبول نمیکردند که من را ثبتنام نکنند.
ابوالقاسم طالبی: بساط یعنی چه؟
رئیسی: اطراف حرم در میدان طبرسی میرفتم، میدیدم نیاز زائر چیست و بچههای آنها چه میخواهند و ما هم آن جنسها را تهیه میکردیم و میفروختیم.
دوران مدرسه جوادیه که تمام شد، وارد عرصه طلبگی شدم. بعد از دوران طلبگی که در مشهد بودم در سال 54 به قم رفتم که البته در مشهد تا حد کتابهای ادبیات و فقه و اصول را گذراندم. در قم هم تا زمان انقلاب درس را ادامه دادم. در دوران انقلاب سطح را تمام کردم و وارد درس خارج شدم که مقارن شد با ایام پیروزی انقلاب.
طالبی: میگویند شما مجتهد هستید، اجتهاد خود را تأیید میکنید؟
رئیسی: من که ادعای اجتهاد ندارم و یک طلبه هستم. منتهی جز دو سه اول انقلاب که فرصت تحصیل نمیشد، در بقیه سالها هیچوقت رابطه خود را با درس و بحث قطع نکردم، چه درسهای حوزوی و چه دانشگاهی.
طالبزاده: وقتی حضرت آقا بحث اقتصاد مقاومتی را مطرح کردند متوجه شدیم در بحث مالیات، متمولین در ایران مالیات نمیدهند و مطرح هم نمیشود و در گفتمان هم نبود. شاید هشت سال که فضا کمی باز شده است. وقتی توسط رسانهها مطرح شد کارشناسان گفتند ایران یکی از مالیات گریزترین کشورهاست، یعنی اگر رصد میشد پولدارها چقدر پول در میآورند و در دلالیها کنار میگذارند و مالیات از آنها گرفته میشد، مثل کشورهایی که درست مالیات میگیرند برای عمران کشور، در کشور ما اصلاً این پولدار زیر رادار و ناپدید هستند. از کارمندان، خوب مالیات میگیرند. سئوال بنده این است که شما خودتان در سازمان بازرسی و قوه قضائیه مسئول بودید، پولدارها قسر دررفتند که تبدیل به 4درصد شدند، این مسئله جدی است که اگر ما بتوانیم از پولدارهایی که مالیات نمیدهند مالیات بگیریم دیگر به درآمد نفت نیازی نداریم. این را در جایی نخواندم که فلانکس اینقدر مالیاتگریز بود و اینقدر از او گرفتند. همهچیز بحثهای داغ دعواهای سیاسی است، آنجا که باید پول به خزانه برگردد اصلاً جدی گرفته نمیشود. برای این چه تدبیری دارید؟
رئیسی: اول در باره این قضیه 4درصد بگویم، تا ساختارهای اداری کشور اصلاح نشود، هر روز در کشور یک رانت خوار و سوءاستفادهچی و کسی که دنبال تخلف و دورزدن قانون است وجود دارد، در طول حیات بشر هم وجود داشته است. گفت مال خود را سفت بگیر و همسایه خود را دزد نگیر، ما تا کشورداری را محکم نگیریم این کار نشدنی است. باید طوری شود که اگر کسی اندیشه مجرمانه در ذهنش آمد سیستم طوری اصلاح شده باشد که آلارم بزند تا نتواند کاری کند.
طالبی: میتوانید؟
رئیسی: بله. با شناختی که من از ساختارهای اداری کشور دارم...
طالبی: قول میدهید تا چند وقت این اتفاق بیفتد؟
رئیسی: شش ماه. اعلام میکنم به مردم عزیز که ظرف شش ماه، ساختارهای فسادزا را در کشور حل خواهیم کرد، الان مواردی که نیاز به قانون دارد و دست بنده نیست.
البته نمیخواهم بگویم گمرک ظرف شش ماه اصلاح میشود، اما ساختارهای فسادزا، ممیزی در گمرک، نظام صادرات و واردات را اگر قابل اصلاح است، اصلاح میکنیم. ما دو بندر داریم که 4 تا بچه جهادی با مدیریت جهادی و متدین و کاربلد ، رفتند تا ببینند میشود از این دو بندر قاچاق کمتر شود؟ ظرف یک مدت عدد و رقم جدی کاهش قاچاق نشان داده شده است.
آقای طالبی اصلاح کشور اراده میخواهد. مشکل کشور ما، مدیریت ضعیف است. نظام گمرکی قابل اصلاح است.
طالبی: شما چند ساعت میتوانید کار کنید؟
رئیسی: متوسط کار من از اول انقلاب تا الان، هیچ زمانی کمتر از 13 تا 14 ساعت در شبانهروز نبوده است.
طالبی: یعنی الان قدرت این را دارید که اگر قرار شد بروید جایی را ببینید ننشینید در ماشین کولردار و از بالای ماشین به کارگرها دست تکان دهید. میتوانید یک ساعت پیاده بروید کارخانه را ببینید. قدرت جسمیاش را دارید؟
رئیسی: خداوند لطف کرده هم اراده و هم قدرت جسمیاش دارم. شما فکر میکنید من در آستان قدس یک اتوبوس بردم و یک اتوبوس مدیر آوردم؟ خدا رحمت کند آیتالله طبسی را، اما آستان قدس فهمیدند که بعد از سی و هفت سال، رویکرد جدیدی ایجاد شده است که به همه چیز نگاه جدید دارد.
من میخواهم یک درخت در آنجا قطع نشود. میخواهم این مکان را به اردوگاه پرورشی فرهنگی برای نوجوانان و جوانان تبدیل کنم. ما در مشهد این کار را کردیم.
همه وقت را که زیارت نمیکنند. بقیه وقت را میتوانند به جای شاندیز، به این اردوگاه بیایند. ما مخالف نیستیم کسی به شاندیز برود، اما یک زمینه فرهنگی مفرح بانشاط برای بچهها جور کردیم.
طالبی: حاج آقا رابطهتان با موسیقی چطور است؟ اجازه میدهید در این باغها موسیقی اجرا کنند؟ خودتان گوش میدهید؟
رئیسی: ما با موسیقی مخالف نیستیم. امام فرمودند ما با هنر مخالف نیستیم، ما با ابتذال مخالفیم. همه با ابتذال مخالف هستند.
با مداحی هنجارشکن که بگوید: فاش میگویم من حسیناللهیام، هیچ فرقی ندارد. ما همه اینها را خلاف میدانیم. ما معتقدیم کنسرت دو قسم است. کنسرت هنجارمند که ما دنبال ایجاد و توسعهاش هستیم و کنسرت هنجارشکن که هیچکس قبول نمیکند.
طالبی: از چهارصد تا، ده تا.
رئیسی: بله. این یک. دوم اینکه در تهران همه جا تابلو خورده است که کنسرت فلانجا برگزار میشود. پس دعوای کشور سر کنسرت نیست. بحث بر سر کار جوانان است.
رئیسی: پس خود کنسرت به عنوان یک کار هنری هنجارمند برای انتقال مفاهیم خیلی هم خوب است و هیچکس با آن مخالفت نمیکند. توسعه هم میدهیم. مثل فیلم و تئاتر و انیمیشن.
طالبی: شما فیلم میبینید؟
رئیسی: گاهی میبینیم. یتیمخانه ایران را دیدم. فیلم محمد رسول الله آقای مجیدی را دیدم. فیلم آقای حاتمیکیا را دیدهام.
طالبی: آخر دارند فضا را طوری میکنند که شما با موسیقی و هنر و فیلم کلا مشکل دارید.
رئیسی: آن چیزی که ما با آن مشکل داریم، ابتذال است. به هیچ عنوان با هنر مشکلی نخواهیم داشت و معتقدیم یکی از مسائلی که در کشور ما تمدن و فرهنگ ما وجود دارد، هنر همراه با حکمت است. هیچ زمان هنر جدای از حکمت نبوده است.
طالبی: پس چرا اینقدر مسئله کنسرت را مطرح میکنند علیالخصوص در مشهد؟
رئیسی: به نظرم برای این است که نمیخواهند جوابی به کمبودها و ضعف مدیریتشان بدهند. کنسرت را مطرح میکنند تا از کرسنت نام برده نشود. این واقعا عجیب است.
طالبی: شما اگر مسئول شدید، کرسنت را محرمانه نمیکنید؟
رئیسی: من اعتراضیهای به آنچه از قبل تصمیم گرفته شده است، خدمت رئیس قوه قضائیه دادهام که باید در این حکم تجدیدنظر شود و حق بیتالمال و مردم احیا شود. ایشان هم موافقت کردند و به روند قانونی بازگشت.
طالبی: الان که ما را جریمه کردهاند!
رئیسی: کوتاهیهای آقایان باعث شد. از اول وزارت نفت خیلی از نمایندگان هشدار دادند که آقای رئیسجمهور! شما زمانی که دبیر شورای امنیت ملی بودید، گزارش چند صفحهای درباره کرسنت دادید.
طالبزاده: من میخواهم از فضای کنسرت و کرسنت بیرون بیایم. ما مسئلهای داریم به نام غرب که از روز اول انقلاب نسبت به ایران موضع داشته است و هیچ کوتاه هم نیامده است. ایالات متحده، انگلیس و فرانسه و آلمان و هرجا که توانستند در مقابل ما موضع گرفتند، کانه میخواهند ما نباشیم. ما در تعامل با غرب در این چند سال با بهترین زبان هم با آنها صحبت کردیم. تصاویر را هم دیدیم. مسئولین ما با آنها قدم زدند. صحبت کردند. شوخی کردند. بعد از این همه قول و وعده به اینجا رسیدیم که حتی سوئیفت هم باز نشده است که ما بتوانیم تعامل بانکی داشته باشیم. این خوشانگاری نسبت به آمریکا و انگلیس و این نگاه در دولت شما چگونه خواهد بود؟ اینگونه جلو خواهید رفت؟ اینطور باید در برابر کسی که میخواهد سر به تن ما نباشد، احتیاط کرد؟
رئیسی: من یادم است که شنیدم بعد از قضیه قطعنامه، امام به کسانی گفته بودند افرادی که میخواهید برای مذاکره با صدام بفرستید، در عین مذاکره با تمام وجودشان، نفرت از دشمن باشند و در عین این حال مذاکره کنند.
من معتقدم آقایان برای معطل گذاشتن کشور در این چهار سال باید پاسخگو باشند. باید پاسخگو باشند که چرا امروز بسیاری از شهرکهای صنعتی و کارگاههای ما دارد تعطیل میشود؟ تعطیلی 17 هزار کارگاه، نگرانکننده است.
مهمترین صادرات کشور ما نفت است، اما کشورهای دوست هم پول نمیدهند. چون جریمههای سنگینی از طرف آمریکاییها میشوند، به ما وفادار نیستند. پس ما باید به تواناییهای ملی خود اعتماد کنیم.
آقایی که خودش مسئول است، میگوید فلانی ما گرفتار شدهایم. اگر مقداری از فضای تبلیغاتی انتخاباتی بیرون بیاییم، همه به این معتقدند.
آقایان مطبوعات! رسانهها! شما قراراست آگاهیبخشی کنید و قلمتان قلم مردم باشد. نوشتههای خودتان هم بر این امر دلالت دارد.
طالبی: آن ها بدعهدی کردند. قول هم دادند و نشد. حالا عوض آن بیانیه دادند درباره حقوق شهروندی. شما به این بیانیه معتقدید یا اینکه باید قانون بشود. درست شود. چون اینقدر هم عجله داشتند که حتی تصویب هم نشد. فقط یک بیانیه دادند که الزامی نمیآورد.
رئیسی: این حرکت، یک حرکت نمایشی و نمادین است. قانون اساسی ما حقوق شهروندان را تضمین کرده است. مسکن، بهداشت، خانواده، تحصیلات. قانون اساسی روی اینها تأکید دارد و دولت موظف است این کارها را انجام دهد. حق اولیه شهروندی که قانون اساسی برای افراد تعیین کرده است، مسکن است.
هفتصد هزار جوان امسال دارند ازدواج میکنند. خانهشان کو؟ این حق شهروندی نیست؟ این کارگری که تا دیروز در کارخانه شهرک صنعتی کار میکرده و الان با چشم گریان به خانه میآید و خجالتزده میشود، حق شهروندی ندارد؟
یک بار جناب آقای شاهرودی در زمان ریاست بر قوه قضائیه، مجموعهای از بایدها و نبایدها به صورت بخشنامه نوشتند و بعد هم در مجلس به صورت قانون درآمد و اسمش هم شد قانون حقوق شهروندی. تصویب شد و الان هم هست. در مجلس قوانینی نوشته شده است که ترجمانش حقوق شهروندی است. ما قانون کم نداریم. امروز وقت حرف زدن و بیانیه نیست. نوبت اقدام و عمل است. حق شهروندی عمل است. در عمل حقوق شهروندی را اجرا کنند.
طالبی: درباره شعار استقلال آزادی جمهوری اسلامی چه نظری دارید؟ آزادیهای واقعی مردم را چقدر تضمین میکنید؟
رئیسی: آزادی امری نیست که دولت به مردم داده باشد. آزادی را خدا به بشر داده است. آزادی را انقلاب اسلامی به مردم داده است. مردم در کشور آزادند. برای انتخاب شغل آزادند. در تحصیلات آزادند.
از اولین دفاع از آزادیها آن است که اجازه بدهد دولت نقد شود. اگر کسی نقد به دولت کرد، با او برخورد نشود. نماینده مجلس، مطبوعات، رسانه، اساتید دانشگاه، فلان عالم حوزوی، باید بتوانند دولت را نقد کنند. یکی از نقدهای وارد بر دولت، مسئله فساد اداری است.
روند اداری اینقدر باید برای سرمایهگذاری سهل بگیرد که سرمایه جذب شود، نه اینکه کسی بداخلاقی کند، فرد دیگری رشوه بخواهد و یکی زد و بند کند. نباید طوری باشد که برای انجام کاری لازم باشد فرد بگوید به فلانی زنگ بزن تا کار من راه بیفتد.
نیاز به همایش و نمایش هم ندارد. نیاز به اجرا و اقدام و عمل دارد. قانون سلامت اداری از قوانین بسیار خوب ماست. من این قانون را خواندهام. اولین کسی که باید روی فساد حساس باشد، شخص رئیس دولت است.
طالبی: خط قرمز شما در فساد چیست؟
رئیسی: مطلقا از هر فرد، جایگاه و هر شأنی فساد سر بزند، کم یا زیاد، قابل تحمل در نظام اداری سلامت ما نیست.
طالبی: برخی از وزرا میگویند مرا میخواهند بزنند که شما را بزنند.
رئیسی: این از آن حرفهاست. بنده در سازمان بازرسی که هزار بازرس داشتیم، اعلام کردم که خط قرمز شما بیاستناد حرف زدن است. مستند حرف بزنید. یعنی اگر من به دولت رفتم و گفتم این گزارش درباره خودروسازی و صنعت و معدن و گمرک و دخانیات است، باید گزارش قابل تحدی باشد.
کلی خون مطهر شهدا ریخته شده است تا این نظام پاک بماند آن وقت ما بیاییم نظام را آلوده کنیم بنحوی که حتی کارهای عادی هم دچار وقفه شود؟ از مهمترین حقوق شهروندی در این کشور، نظام اداری سالم است که باید به مردم، مدیران بالادست و قبل از همه اینها به خدا پاسخگو باشد.
طالبی: زمانی که شما معاون اول قوه قضائیه بودید، دولت آقای احمدینژاد مشکلی نداشت که با آنها برخورد کنید؟ چرا برخورد نکردید که الان نگویند این حرفها تبلیغاتی است؟
رئیسی: پرونده مواردی که در آن دوران اعلام شده، در دادگستری موجود است. یا رسیدگی شده است یا دارد رسیدگی میشود. این را هم بگویم که کار معاون اول قوه قضائیه در حوزه اجراست. مطلقا کار قضایی دست بنده نبوده است. کار قضایی در دادگستری است. من درواقع یک سمت مدیریتی و اجرایی داشتهام.
یعنی ارتباط با قوای سهگانه، شرکت در جلسات برخی از شوراهای عالی و بعد هم بخش اداری قوه قضائیه. یعنی کار من در معاون اولی اصلا قضایی نبود، اما در سازمان بازرسی چرا. ده سالی که در سازمان بازرسی بودم، در بخش نظارتی وظیفه داشتم بازرسی کنم و هیچ سازمانی هم نمیتوانست برای من تابلوی ورود ممنوع بزند.
حتی یک وزیر که الان هم هستند و یادشان است، آمدند گفتند اگر این بازرسی را در دستگاه ما ادامه دهند، استعفا میدهم. گفتم آقای وزیر بگذارید در تاریخ بازرسی یک وزیر استعفا بدهد تا همه در کشور بدانند بازرسی جدی است. بنده به قانون معتقدم. هم خودم سعی میکنم قانونمند باشم، هم مجموعه را قانونمند مدیریت میکنم؛ چون کشور، کشور انتخابات است.
اگر قانون نقض شود، عدالت نقض شده است. نباید اجازه داد قانون نقض شود. البته برخی اوقات آقایان توجیه درست میکنند، اما من معتقدم نقض قانون جایز نیست.
طالبی: مالیات، قانون است یا نه؟
رئیسی: بله.
طالبی: چرا آستان حرم رضوی مالیات نمیدهد؟
رئیسی: در زمان تولیت فقید سعید، اوایل انقلاب، ایشان شرحی نوشتند برای امام که تمام اقتصاد آستان قدس بر دو چیز است. یا نذر یا وقف.
طالبی: یعنی معترضین بیشتر به حکم امام معترض هستند؟
رئیسی: همه شرکتها موقوفه هستند. اصل حکم را هم امام دادهاند. امام سی سال قبل فرمودهاند که به هیچ عنوان از آستان قدس رضوی و شرکتهای وابسته مالیات گرفته نشود. چون مردم برای آستان قدس دادهاند و اگر در جای دیگر هزینه شود، خلاف موازین است.
طالبی: پس الان مالیات بر ارزش افزوده را میدهید؟
رئیسی: بله. مالیات بر ارزش افزوده را مثل همه جاهای دیگر پرداخت میکنیم. دوم اینکه ما سه تا چهار برابر مالیات پرداختی به فقرا کمک میکنیم. مسکن میساختیم. خوراک و پوشاک فراهم میکنیم. البته حساب و کتابش را خواهیم داشت و بعدا به ملت اعلام خواهیم کرد که چقدر ممکن بود مالیات تعلق بگیرد و چقدر ما به دولت کمک کردهایم.
طالبزاده: زمینهای برای شما در مشهد فراهم شد مثل یک تمرین و قبل از آن بازرسی و قبل از آن قوه قضائیه هم بود. در مشهد شما اختیارات مالی داشتید و به وضع فقرا رسیدگی کردید. من یادم است چندین بار دانشجوهای فیلمساز مستند میخواستند درباره فقر در مشهد فیلم بسازند. برخی هم ساختند. یعنی اینقدر مشهود بود. آیا در آن زمان فکر میکردید که اگر کل کشور در اختیار تصمیمگیری شما بود، چه میشد کرد؟
رئیسی: تا اسفند ماه نه. من تا روزهای پایانی سال واقعا تصمیم بر حضور نداشتم. تمام حسم آستان قدس بود و به هیچ چیز دیگر جز آستان قدس فکر نمیکردم و به این میاندیشیدم که با برکات حضرت رضا علیهالسلام بسیاری از زندگیها را میتوان آباد کرد و بسیاری لبها را به تبسم آورد. کمااینکه این اتفاق به لطف خدا در شعاع کمی افتاد. زیپ جیب خودم را هم بستم.
برای اینکه هم زبانم باز باشد و هم دستم برای کار کردن باز باشد. لذا حقالتولیه آستان قدس رضوی را که میلیاردی است، یک قران تا امروز بهرهبرداری نکردهام و نوشتهام که به زائرین امام رضا علیهالسلام و به فقرا اختصاص دارد. یک ریال استفاده نکردهام و بنای استفاده هم ندارم.
چرا ارادهای برای آسیبزدایی در کشور نیست؟ 5 هزار از وزرا، مدیران عالی و میانی و کارشناسان ارشد بازدید کردهاند و نوشتهاند و فیلم هم موجود است که گفتهاند شما آسیبهای کشور را خوب دیدهاید. ولی الان باید ارادهای برای آسیبزدایی باشد.
یک سال دیگر شاهد یکی دیگر نبودیم. به نظر من اگر از کشور آسیبزدایی نکنیم، همیشه افراد دورزننده قانون وجود دارند.
باید مال خودمان را محکم بگیریم تا کسی نتواند بیتالمال را به یغما ببرد و نتواند فرار مالیاتی کند. یقه سفیدها کسانی هستند که بالاترین درآمد را دارند و یک قران هم مالیات نمیدهند. دولت باید یقه اینها را بگیرد.
آن فرد خوشحساب بازار که مالیات ارزش افزوده میدهد، سه برابر بدهد و آنکه فرار میکند، هیچ؟ اینکه انصاف نیست. آقایان میفرمایند 900 میلیارد تومان توانستهایم فرار مالیاتی بگیریم. آقای عزیز! 900 میلیارد تومان نسبت به آن عدد و رقم نجومی که فرار میکنند، چیزی نیست.
صد برابر این مبلغ فرار وجود دارد و واقعا باید برای این قضیه کار جدی صورت بگیرد. گمرکات ما نیاز به مدیریت انقلابی دارد.
واردات در کشور چه خبر است؟ آقای روحانی اول دوره ریاستجمهوریشان گفتند مملکت را پر از کالای چینی کردهاید. بازار چین شده است، اما ما اجازه نمیدهیم اینطور شود.
طالبی: نیمی از جمعیت کشور خانمها هستند و دارای حقوقی هستند. چه کارمندان چه اساتید چه سطح بالا چه سطح پایین و چه خانهدار. اول بفرمایید دخترانتان در خانه چقدر آزادی دارند؟ چقدر درس خواندهاند؟
رئیسی: همسر بنده از همان اوایل ازدواج خیلی علاقه به تحصیل داشت. به من گفت اجازه میدهید درس بخوانم؟ گفتم حتما. گفت آخر برخی از فامیلهای ما به خانمها گفتهاند درس بخوان و بعد دبه کردهاند.
گفتم نه من دبه نمیکنم. ایشان تحصیل را ادامه داد. لیسانس و فوق لیسانس و دکترای تعلیم و تربیت دارند و الان هم کرسی علمی دارند.
طالبی: یعنی رفتید خانه، غذا نبود، دعوا نکردید؟
رئیسی: نه که دعوا نکردیم، بلکه روال زندگی را اینگونه قرار دادیم. دختران هم همینطور. زمان ازدواج به آنها گفتم پیشنهاد من این است که ازدواج کنید، ولی هر طور خودتان میخواهید. بعد درباره مهریه هم همین را گفتم و نهایتا مهر دو دخترم مثل مهر مادرشان مهرالسنه شد.
در انتخاب رشته هم همینطور بود. وقتی با دختر بچهام در خیابان میرفتیم. دخترم چادر سرش بود. دختر دیگری با یک حالتی گفت که یعنی چون بابات آخونده چادر سر کردی؟ دخترم جواب داد نه خودم دوست داشتم و غیر از چادر نمیتوانم بیرون بیایم. به هر حال دختران من، مهریه و رشته تحصیلی و چادر را خودشان انتخاب کردهاند.
گاهی در خانه با هم بحثهای سیاسی اجتماعی میکنیم. حرفهایشان را گوش میدهم. گاهی آنها نظر من را میپذیرند و گاهی من نظر آنها را میپذیرم. هم دامادها و هم دخترها در حوزههای اجتماعی فعال هستند.
طالبی: دامادها در حوزه اقتصادی هم هستند؟
رئیسی: نه! درس میخوانند. من با کارهای اقتصادی موافق نیستم. البته هنوز به جایی نرسیده که بگویم این کار را نکن، اما میدانند روحیه من اینگونه نیست.
طالبی: یعنی بعد از ریاستجمهوری شما صاحب شرکت و دفتر و ... نخواهند شد؟
رئیسی: حتما اینطور نخواهد بود. چون الان هم یک سال در آستان قدس هستیم و سی چهل شرکت داریم و بندگان خدا در هیچکدام نیستند. چون خودشان روحیه من را میدانند. البته فقط هم روحیه من نیست.
با بخشنامه هم نیست. طرف باید در یک سلوک و رفتار اجتماعی ثابت کند که اهل حق، ناحق کردن نیست. اهل انصاف است. باید مردم از رفتار یک نفر احساس انصاف کنند. احساس سلامت کنند
طالبی: شما چقدر شاگرد شهید بهشتی بودید؟
رئیسی: اول انقلاب که مرحوم شهید بهشتی در قم تقریبا تعدادی از طلاب را توسط تیمی شناسایی کرده بودند که در تهران برایشان دوره بگذارند. بنده هم توفیق داشتم جزء آن تعداد بودم و به تهران آمدم.
مدرسه شهید مطهری ابتدا مدرسه سپهسالار بود. آمدیم ساکن شدیم و دوره گذاشتند. یک کلاس شناخت گذاشتند. مرحوم شهید بهشتی هر هفته به قم میآمدند. در قم هم کلاسی داشتند که آن هم درس شناخت بود.
در حسینیه ارک از آن کلاسهایی بود که استاد و شاگرد با هم میرفتند. من در طول این مدت، این کلاس را میرفتم.
طالبی: بعد از رسیدن به ریاستجمهوری، وزرای شما از آن دسته وزرایی هستند که هزار میلیارد ثروت دارند؟ چون هزار میلیارد ثروت خودش یک وزارتخانه میخواهد تا به حساب این ثروت رسیدگی کند.
رئیسی: ما اسم دولت را دولت کار و کرامت گذاشتهایم. وزیر باید اهل کار باشد. اگر هم اهل کار باشد، هم تاجر باشد، که نمیشود. وزیر باید کار کند و هیچ دغدغهای جز کار و ایجاد شغل برای دیگران نداشته باشد.
طالبی: از کدام جناحها بیشتر وزیر انتخاب میکنید؟
رئیسی: اصل برای من کارآمدی است. اصل این است که دغدغهمند نسبت به انقلاب و مردم باشد. معتقد به این نیستم که وزیر و مدیران از جناح خاصی باشند. تا حالا هم با مدیرانی که کارآمد بودهاند، کار کردهام. نگاه به خط و جریان سیاسی پدر کشور را درآورده است.
بنده معتقدم این جناحبندیهای سیاسی و مسائل و نگاههای این گروه و آن گروه اصلا برای کشور خوب نیست. مردم انتظار ندارند مدیری داشته باشند که اشرافی باشد و درد مردم را نفهمد. در روایات هم داریم که زندگی مسئولین باید متوسط به پایین مردم باشد و نباید دنبال ثروتاندوزی باشند. دو اصل دولت ما کار و کرامت است.
آدمی که خودش کرامت دارد، میتواند دولت باکرامت ایجاد کند و در قراردادهای خارجی طوری عمل کند که کرامت و حقوق مردم حفظ شود.
طالبی: شما در سیاست خارجی نفی مذاکره نمیکنید؟
رئیسی: مذاکرات تاکتیک است. نباید به هدف تبدیل شود. گاهی ممکن است منافع ما ضمن مذاکره تأمین شود، گاهی ضمن یک قرارداد. گاهی هم در ضمن یک رفت و آمد سیاسی، گاهی ضمن یک مسافرت یا لابی کردن یا اجلاس بینالمللی.
طالبی: اتفاق خاصی در روابط ما با خارج میافتد؟
رئیسی: ما معتقد به روابط با همه کشورها هستیم، منتهی روابط عزتمندانه. رژیم غاصب اسرائیل هم درواقع برایش هویت قائل نیستیم، ولی با تمام دولتها بهویژه با همسایهها مناسبات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی برقرار خواهیم کرد.
طالبی: میگویند اگر آقای رئیسی بیاید، بورکینافاسو با ما جنگ میکند.
رئیسی: من در بازرسی کل کشور که بودم، برای اولین بار در ایران پایه همکاری بینالمللی را گذاشتیم و اولین بار آمبودزمان که عبارت است از تشکل بازرسان دولتی را در آسیا برپا کردیم و دنبال این بودیم که بشود این کار را بینالمللی کرد. بنده در اجلاسهای مختلفی شرکت داشتهام. ارتباطات مختلفی داشتهام. ما معتقد به رفتار کاملا عزتمندانه هستیم.
ارتباط با همه دنیا را خواهیم داشت، اما از نوع ارتباطی است که باید وزارت امور خارجه ما و سفارتخانههای ما در خارج از کشور، دغدغه کشور را داشته باشند. وزارت خارجه باید وزارت روابط خارجی باشد.
طالبی: یعنی وزیر فرهنگ شما اینها را عملیاتی میکند؟
رئیسی: ما معتقدیم دانشگاه و بازار باید با هم تعریف شوند. اقتصاد ما علمی شود. تولید ما تولید دانشبنیان باشد.
طالبی: به تیم فکر کردهاید؟ تیم دارید؟
رئیسی: من معتقدم فرهیختگان خوبی در کشور هستند و ما هم با اینها از قدیم ارتباط داشتهایم. هم در این عرصهها چهرههای نویی وارد شدهاند. جوانهای فرهیختهای که بسیار میتوانند اثرگذار باشند.
طالبی: رقبای شما میگویند شما تیم ندارید.
رئیسی: اگر منظور این است که حزب و جریان سیاسی نداریم، درست است، اما تیم داریم. همه تیم کارآمد کشور میتوانند تیم دولت کار و کرامت باشند.
طالبی: تشکر میکنم.
نادر طالبزاده: خیلی ممنون
رئیسی: از شما هم ممنون.
طالبزاده: سؤالات و جوابهای خوبی بود. شما این روزها خیلی مصاحبه میکنید، اما این بحثها متفاوت بود و مطمئنم تأثیر وضعی خواهد داشت.
رئیسی: من این جمله آخر را بگویم؛ چون قضیه زنان رها شد و فقط خانواده خودمان را گفتیم. من در رابطه با زنان معتقدم باید دور از شعار نگاه کنیم. واقعیت این است که 50 درصد جامعه ما را زنان رقم میزنند.
دو کار باید برای اینها کرد. زمینه را برای آمدن تولید به بازار فراهم کند. دوم اینکه دولت از اینها حمایت و آنها را بیمه کند. خانم عشایری که دارد لبنیات تولید میکند، باید به شکل قانونی با بیمههای حمایتی، حمایت شود.
طالبی: حتی شنیدم در ضریح هم سهم را یکی کردهاید؟
رئیسی: بله. ضریح مطهر 14 شبکه دارد. تا اوایل سال گذشته، هشت شبکه برای مردها بود و شش تا هم برای خانمها. ما این را هم با عدالت تقسیم کردیم.
طالبی: شما وزیر زن خواهید داشت؟
رئیسی: بله. خانمهایی که میتوانند در کارهایی نقش داشته باشند، می توانند بیایند. بحث کارآمدی است. یعنی اگر خانم کارآمدی باشد، میشود، اما ممکن ست شما وزیر زن هم بگذارید، اما واقعا خانمها میدان نداشته باشند. میدان داشتن، غیر از وزارت است. نمیخواهیم کار نمادین بکنیم، میخواهیم واقعی باشد.
طالبی: سپاسگزاریم از شما.
رئیسی: از شما هم سپاسگزارم.
طالبی: ما سعی کردیم آنچه به ذهنمان میرسد سؤال کنیم تا زاویههای ناشناخته جناب آقای دکتر رئیسی شناخته شود، اما تصمیم با شماست که انتخاب کنید.
- نویسنده : یزد فردا
- منبع خبر : خبرگزاری فردا
جمعه 26,آوریل,2024