یزدفردا

جلسه تفسیر روسای ادارات استان یزد با حضور آیت الله ناصری، امام جمعه و نماینده ولی فقیه در استان یزد، و جمعی از روسا و مدیران ادارات استان یزد در سالن منتظر قائم دانشگاه یزد برگزار شد.

آیت الله ناصری با اشاره به آیات 16 تا 19 سوره قیامت گفت: این آیات در خصوص جمع آوری قرآن و کتابت ان توسط پیامبر اکرم بوده است که بر اساس تفاسیر نحوه نزول قرآن و مکتوب کردن و تجمیع قرآن سخن به میان آورده است.

وی افزود: پس از نزول آیات قرآن بر پیامبر، در این آیات در خصوص قرائت  قرآن توسط خداوند دستورهایی مطرح گردیده است که نشان دهنده تنظیم و تجمیع عبارت های ان براساس خواست خداست.

نماینده ولی فقیه  و امام جمعه یزد خاطرنشان کرد: عظمت و بزرگي شأن قرآن كريم و احترامي كه اين كتاب الهي به دليل سفارش‏هاي مكرر پيامبر اكرم(ص) در ميان مسلمانان پيدا كرده بود و نيز منزلتي كه آن حضرت براي قرآن قائل بود، موجب شد از همان آغاز نزول وحي، مسلمانان به حفظ آيات قرآن در ذهن خود اهتمام ورزند.

آیت الله ناصری خاطر نشان کرد: اولين قدم در راه پاسداري از حريم قرآن، حفاظت از آيات الهي در خزينه افكار و سينه‏هاي مستعد مسلمانان بود كه شمار اندك با سوادان، كمبود امكانات نگارش و قدرت حافظه عرب نيز با آن سازگار است و در رأس تمام مشتاقان حفظ قرآن، شخص پيامبر(ص) وجود داشت كه آيات و سوره‏ها را، هر چند هم طولاني، به خوبي فرا مي گرفت و به ديگران مي‏آموخت که پيامبر(ص) آن قدر در اين امر راغب و كوشا بود كه پروردگار به او وعده داد قرآن را در سينه‏اش جمع نموده، قرائت و فهم آن را برايش آسان نمايد و از همين روي، خداوند متعال به پيامبرش فرمود كه نيازي به تعجيل تو در فراگيري قرآن نيست.

وی ادامه داد: آن چه از مجموع روايات گوناگون و تاريخ اسلام برمي‏آيد، اين است كه تعداد حافظان قرآن، مشخص نبوده و هر كس به فراخور استعداد و علاقه خود، تمام يا بخشي از آيات را حفظ مي‏كرده است. آن چه در برخي نقل‏ها آمده، به علت شهرت افراد يا انگيزه‏هاي ديگر بوده است و  افراد بسياري در زمان حيات رسول اكرم(ص) به عنوان كاتب وحي، به فرمان پيامبر(ص)، آيات قرآن را مي‏نوشتند و هر آيه‏اي كه نازل مي‏گشت، به فرمان وي در جاي مناسب خود قرار مي‏دادند.

امام جمعه یزد تصریح کرد:‌ آن حضرت به نوشتن قرآن بسيار اهتمام مي‏ورزيد و نسبت بدان عنايت فراواني مبذول مي‏داشت و رواياتي در اين زمينه وارد شده كه نهادن آيات در محل مناسب خويش، به دستور خود پيامبر(ص) بوده و با آگاهي و فرمان ايشان صورت مي‏گرفته است.

آیت الله ناصری درباره جمع آوري قرآن گفت: براساس روایات متعدد قرآن در زمان رسول گرامي(ص) با همان كيفيتي كه اكنون در دسترس ماست، جمع‏آوري و مرتب گرديده بود زيرا قرآن در آن عصر، تدريس مي‏شد و مجموع آن به وسيله مسلمانان حفظ مي‏گرديد، تا آن جا كه جمعي از اصحاب، معين شده بودند تا قرآن را حفظ كنند و آن را بر پيامبر(ص) بخوانند وهمچنين جمعي از ياران آن حضرت، مانند عبدالله بن مسعود و ابي بن كعب و ديگران، بارها قرآن را از ابتدا تا انتها، نزد پيامبر گرامي اسلام(ص) قرائت كردند.

وی گفت:‌جز شمار اندكي از علماي اهل سنت، تمام علماي شيعه و اكثريت علماي عامه معتقدند قرآن جز با تواتر ثابت نمي‏شود و اين مستلزم آن است كه تدوين قرآن را در زمان پيامبر(ص) بدانيم؛ وگرنه تواتر، با آن چه براي نگارش قرآن در زمان خلفا نقل كرده‏اند، حاصل نمي‏شود.

نماینده ولی فقیه در استان یزد خاطرنشان کرد:‌ بنابر اين، وقتي روشن شد كه تمام قرآن در زمان پيامبر(ص) گردآوري و تدوين شده است، منظور كساني كه مي‏گويند قرآن را ابوبكر و اشخاص ديگري پس از زمان پيامبر(ص) جمع كرده‏اند، نوشتنِ نسخه‏هاي ديگري بوده؛ به قول آيت الله خويي، «انتساب جمع‏آوري و تدوين قرآن به خلفا، امر موهومي است كه مخالف كتاب و سنت و اجماع و عقل است».

آیت الله ناصری بیان کرد: یکی از احادیث« اني تارك فيكم الثقلين: كتاب الله و عترتي. ما ان تمسكتم بهما لن تضلوا ابدا، وانهما لن يفترقا حتي يردا علي الحوض» است که اين حديث به روشني ثابت مي‌كند كه قرآن در زمان پيامبر جمع‌آوري شده بوده است و اگر كسي بگويد معني احاديثي كه مي‌گويند: قرآن در زمان پيامبر جمع شده، اين است كه در سينه‌ها جمع شده است، به طور مسلم سخن بسيار نادرستي گفته است. اگر اين حديث از كتابت منظم قرآن در عهد پيامبر گواهي ندهد، لااقل گواه بر آن است كه قرآن از نظر سور و آيات هر سوره در زمان پيامبر تنظيم شده بود، هر چند مجموع آن روي كاغذ نيامده بود.

وی بیان کرد: احاديث جمع آوري قرآن پس از پيامبر، با حكم عقل نيز سازگار نيست و در این راستا عظمت قرآن و اهميتي كه پيامبر براي آن  قائل بود و اهميتي كه مسلمانان به آن، از جهات مختلف مي‌دادند، گواهي مي‌دهند كه روايات جمع‌آوري آن پس از پيامبر صحيح نيست زیرا که بزرگترين سرمايه مسلمانان، همان قرآن بود. كيان و عظمت واقعي آنان، كاملا به صيانت و حفظ آن بستگي داشت، و اساس نبوت را همان قرآن تشكيل مي‌داد. و آيا احتمال مي‌دهيم كه شخصيتي مانند حضرت محمد –صلي الله عليه و آله- به جمع و ضبط قرآن اهميت ندهد، و بي آنكه وضع آيات و سوره‌هاي آن را روشن سازد، سرگرم كار ديگر شود؟

 امام جمعه یزد بیان کرد: اينكه نسبت دادن اين مسأله يعني جمع‌آوري قرآن به امر خلفا امري موهوم و مخالف كتاب و سنت و عقل است و نمي‌توان جمع‌آوري آن را به ابوبكر نسبت داد. البته عثمان قرآن را در زمان خود گردآورده است، ولي نه به اين معني كه آيات و سوره‌ها را در يك مصحف جمع نمود، بلكه به اين معني كه مسلمانان را به قرائت واحد جمع نموده است و بسیاري از علماي بزرگ اهل تسنن به همين حقيقت قائل هستند. از جمله حارث محاسبي است كه مي‌گويد:«مشهور است كه قرآن را عثمان جمع كرد،‌ ولي چنين نيست. بلكه عثمان مردم را به قرائت واحدي وادار نمود، زيرا پيش از آن قرائتهاي مختلف رايج بود».

وی در پایان گفت:  وجه جمع بين تمامي روايات آن است که بگويند: قرآني که در دست ماست در همان زمان رسول خدا و به دست صحابه در مقابل ديدگان ايشان بر روي کاغذها گردآوري شده است و بدين گونه نبوده است که عده اي بعد از رحلت رسول گرامي اسلام آن را از سينه هاي مهاجر و انصار جمع آوري کنند ؛ و بعد از رحلت رسول خدا، قرآن در دست امير مومنان بود.

خبرنگار: سید ضیا میررحیمی

عکس : رضا هژبر