مسجد جامع اهرستان       شماره ثبت ملّي  :    2442

موقعيت مكاني :

مسجد اهرستان درضلع شرقی بلوار شهید صدوقی، در محله اهرستان قرار گرفته است.

باني

درمتون تاريخي يزد از آن با عنوان مسجد معين الدين ياد شده است .مسجد مذكور به دست مولانا معين الدين جلال حافظ- از فضلاي زمان خود كه نزد سلاطين آل مظفر عزيز و محبوب بود- درسال 789 هـ . ق بنا شد.

منابع تاريخي

مولانا معين الدين جلال الدين يزدي، مسجد مذكور را عاري از هر گونه تكلف و تزئينات ساخت ، و هنوز بعضي ازقسمتهاي مسجد باقي مانده است.                 

مسجد مذكور در سال 1081 هجري قمري دستخوش ويراني و خرابي گشت و ميرزا محمد كاظم دادايي به مرمّت و بازسازي آن بنا همت گماشت.

اكنون اين مسجد داراي گنبد بلند و صحن ايوان به همان شكل سابق ، ساده و بي پيرايه و فاقد هر گونه تزئينات و كاشيكاري است .

مشخصات

مسجد جامع كبير اهرستان با پلان مربع شكل  متعّلق به سدۀ هشتم هجري است . اين بنا داراي گرمخانه ، تابستانخانه ، ايوان ، گنبد ، صحن و حوضخانه می باشد . وضوخانه مسجد درگوشه اي ازضلع شرقي صحن با دوازده پله در محوّطه گودي حياط واقع است . درب ورودي مسجد نيز در خيابان اصلي قرار دارد. در دو طرف شبستان و صحن مسجد(ضلع شرقي_ غربي) پلكاني جهت دسترسي به طبقه دوم تعبيه شده است . حدّ واسط گنبد و ايوان به صورت دو طبقه ساخته شده و طرفين ايوان غرفه هايي با پوششي درقد پاي كم و داراي نيم طبقه است. هشتي ورودي مسجد در قسمت منتهي به خيابان آجر نما سازي شده و سقف آن با آجرهاي نره لعابدار تزئين گرديده و كاملاً نوساز است . غرفه هايي نیز درضلع شمالي هشتي ورودي قرار دارد كه آسيب ديده ، ولی صورت قديمي خود را حفظ كرده است . بام گنبد و نماي ضلع شمالي مشرف به صحن مسجد با آجرفرش شده است

بطور كلي مي‌توان گفت اگر چه در دهه‌هاي اخير الحاقاتي بربنا صورت گرفته است اما چون جزئي از بنا محسوب مي‌شود حائز اهميت مي‌باشد. كه از آن جمله مي‌توان به نماسازي و پوشش آجري سقف هشتي ورودي مجد اشاره نمود، كه بسيار هنرمندانه طراحي گرديده است و از لحاظ تلفيق رنگ و نقوش در نوع خود بي‌نظير مي‌باشد.   

كتيبه هاي تاريخي

این مسجد باعنايت به مندرجات متون تاريخي قديمي يزد فاقد هرگونه كتيبه تاريخي است .