ن توکلیان

کشور پهناور ایران در قرون گذشته چندین نوبت سرزمین هایی از ان جدا شده است .در این نوشتار به سرزمین های جداشده از ایران در طول ۲قرن گذشته
 
سرزمین های کنونی ایران , تنها قسمت کمی از ناحیه ای وسیع است که در تاریخ با نام ایران زمین  "ایران بزرگ " یا "ایرانشهر"و در جغرافیا با نام فلات ایران شناخته می شود ...
 
جنگها ترفندها و دسیسه های بیگانگان و سستی پادشاهان بی کفایت گذشته خیانتهای پنهان و اشکار دولتمردان  و عدم بهره گیری از دانش روز دیپلماتیک و تکنولوژی  بخش های زیادی از این سرزمین کهن را در طول فاصله کوتاه کمتر دو قرن از ایران بزرگ جدا نموداست.  
بدین وسیله مروری بر مساحت  این جدایی ها به رغم تلخی بسیار برای میهن گرایان ایرانی جهت الزام جدیت و حساسیت ما دست کم برای حفظ سرزمین های باقیمانده موجود میتواند بسیار آموزنده و مفید باشد .
لازم بذکر است که بعضی از عوامل این جدایی ها در حال حاضر با ایران اظهار دوستی میکنند .و باید توجه داشته باشیم که شاید برنامه هایی برای جدایی بخش های دیگری از این اب و خاک را در سر می پرورانند  
 
گستردگی سرزمین های جدا شده از ایران در قراردادهای ترکمنچای , گلستان , آخال,پاریس و  
 
سرزمین های جدا شده قفقاز بر اساس قراردادهای گلستان و ترکمنچای با روسیه (1813 و 1828 م .)
 
آران و شروان : 86600 کیلومتر مربع
 
ارمنستان : 29800 کیلومتر مربع
 
گرجستان : 69700 کیلومتر مربع
 
داغستان : 50300 کیلومتر مربع
 
اوستیای شمالی : 8000 کیلومتر مربع
 
چچن : 15700 کیلومتر مربع
 
اینگوش : 3600 کیلومتر مربع
 
جمع کل : 263700 کیلومترمربع  
 
سرزمین های جدا شده ایران شرقی بر اساس پیمان پاریس و پیمان منطقه ای مستشاران انگلیسی :
 
هرات و افغانستان : 625225 کیلومتر مربع
 
بخش هایی از بلوچستان و مکران : 350000 کیلومتر مربع
 
جمع کل : 975225 کیلومتر مربع
 
سرزمین های جدا شده ورا رود بر اساس پیمان آخال با روسیه (1881 م ) :
 
ترکمنستان : 488100 کیلومتر مربع
 
ازبکستان : 447100 کیلومتر مربع
 
تاجیکستان : 141300 کیلومتر مربع
 
بخش های ضمیمه شده به قزاقستان : 100000 کیلومتر مربع
 
بخش های ضمیمه شده به قرقیزستان : 50000 کیلومتر مربع
 
جمع کل : 1226500 کیلومتر مربع
 
سرزمین های جدا شده جنوب خلیج فارس بر اساس پیمان منطقه ای مستشاران انگلیس :
 
امارات : 83600 کیلومتر مربع
 
بحرین : 694 کیلومتر مربع
 
قطر : 11493 کیلومتر مربع
 
عمان : 309500 کیلومتر مربع
 
جمع کل : 405287 مربع
 
مساحت سرزمین های جدا شده از ایران درونی به همراه دو سوم کردستانات (که در دوره صفوی به اشغال عثمانی در آمد و بعد ها در بین سه کشور ترکیه ,عراق و سوریه تقسیم شد ) به مساحت تقریبی 200000 کیلومتر مربع و نیز عراق به مساحت 438317 کیلومتر مربع .
 
در جمع حدود 3/5 میلیون کیلومتر مربع بالغ می شود که این مقدار تجزیه یک کشور در کل تاریخ ایران و دنیا بی سابقه است.
کاهش مساحت دریای خزر در ده های اخیر در جمع مساحت کم شده در نوشتار بالا محاسبه و در نظر گرفته نشده است .که در نوشتارهای اتی قابل ارائه میباشد

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا