مناظره های انتخاباتی به عنوان رویه ای مرسوم در کشورهای مختلف، اینک در آستانه انتخابات ریاست جمهوری کشورمان به یکی از ابزارهای موثر شناخت برنامه نامزدها تبدیل شده است؛ شیوه ای که در دو دوره انتخابات ریاست جمهوری های پیشین نیز وجود داشته است. به گزارش پایگاه خبری یزد فردا به نقل از ایرنا، نخستین دور از مناظره های این دوره، عصر جمعه هشتم اردیبهشت ماه کلید خورد و شش نفر از نامزدهای انتخاباتی در این مناظره حاضر شدند و به ارایه برنامه ها و نقطه نظرات خود پرداختند. گروه پژوهش و تحلیل خبری ایرنا در ارتباط با اهمیت برگزاری مناظره، ضرورت رعایت اخلاق مداری و پیامدهای تخریب با «سیدمحسن میرحسینی» مدیر گروه و عضو هیات علمی گروه حقوق و علوم سیاسی دانشگاه یزد به گفت وگو پرداخت. این مدرس دانشگاه و تحلیلگر مسائل سیاسی، مدرک کارشناسی و کارشناسی خود را در همین رشته از دانشگاه امام صادق (ع) دریافت کرده و مقطع دکترای خود را در رشته روابط بین الملل دانشگاه «یو پی ام» (UPM) مالزی گذرانده است. متن گفت وگو به این شرح است: ** پخش زنده مناظرات انتخاباتی برای انتخابات ریاست جمهوری 96 از جمعه آغاز شد، در طی چند مناظره مشخص شده، انتظار می رود نامزدها درباره چه مسائلی صحبت کنند و از ورود به چه موضوع هایی خودداری نمایند؟ ** میرحسینی: به نظرم با توجه به مشکلاتی که امروزه در زمینه اقتصاد به خصوص مسائلی مانند اشتغال، تورم و رکود اقتصادی وجود دارد بیشتر بحث مناظره ها به سمت اقتصاد و جدال میان وعده و عمل تمایل پیدا کند. معمولا عمل و کارنامه دولت هایی که سرکار هستند توسط سایر کاندیداها بیشتر به چالش کشیده شده و وعده برای رفع این نواقص بیشترین شعار نامزدها را تشکیل می دهد. به دلیل اینکه شعار دادن و وعده دادن بسیار راحت تر از عمل کردن هست و چون دولت های مستقر دارای کارنامه هستند لذا دفاع از کارنامه خویش را در اولویت قرار می دهند. تصور می کنم بیشترین حمله سه نامزد از شش نامزد موجود علیه عملکرد اقتصادی دولت باشد. از سوی دیگر به دلیل اینکه مسائل اقتصادی در اولویت اول توده و عامه مردم در مقایسه با موضوعاتی چون سیاست، فرهنگ و اجتماع قرار دارد و برای مردم ملموس تر است، بنابراین، نامزدها سعی می کنند با دادن وعده اقتصادی به مردم و به چالش کشیدن وضعیت موجود اقتصادی کشور، آرای قشر متوسط و عوام مردم را بسوی خود جلب نمایند. ** فکر می کنید خطوط قرمز در این مناظره ها چه قدر مورد توجه قرار خواهد گرفت؟ ** میرحسینی: در خصوص مسائلی که خط قرمز برای نظام محسوب می شود، همه نامزدها آن را رعایت کنند و وارد آن مسائل نشوند؛ منظورم مسائلی است که به هرحال طرح آنها باعث ایجاد خدشه بر بدنه نظام جمهوری اسلامی شود از آن توسط کاندیداها صحبتی به میان نیاید چرا که همگی پایبندی به اصولی مشترک دارند و آن حفظ اساس نظام است. ** تخریب رقیب با هدف جذب آرا در سیاست و امر انتخاباتی چقدر مرسوم و مقبول است؟ ** میرحسینی: تبلیغات یکی از مهمترین ســازوکارهای کارزار انتخابات به شمار می آید بدین معنی که برای شناخت اشخاص باید به رفتار و گفتار آنها توجه نمود چرا که «از کوزه همان برون تراود که در اوست». در این میان اما باید میان نشان دادن توانایی خود و تخریب دیگران قائل به تفکیک شد. شعار ما در نظام اسلامی این است که هدف وسیله را توجیه نمی کند یعنی برای کسب قدرت نمی توان از هر وسیله ای برای رسیدن به قدرت بهره گرفت. ** این موضوع در اسلام و شرع چگونه تشریح و تببین شده است؟ ** میرحسینی: در اسلام از واژه «تبلیغ» برای شناخت دیگران از خود استفاده می شود که از «ابلاغ» می آید و ابلاغ یعنی رسانیدن پیام درست و کامل به طرف مقابل تا وی کاملا مفهوم پیام را درک کند. از این به بعد دیگر برعهده مخاطب است که چه تصمیمی را بگیرد. در قران هم خطاب به پیامبر(ص) آمده «بلغ ما انزل علیک» یعنی ای پیامبر پیام را کامل برسان و دیگر قبول و یا رد آن از سوی مخاطب بر عهده تو نیست. این در حالی است که در غرب از واژه «پروپاگاندا» که نوعی تبلیغ توأم با تهاجم است. ** در زمینه تبلیغ و مبارزات انتخاباتی، چه تفاوت یا تفاوت هایی بین نظام جمهوری اسلامی با دیگر نظام ها وجود دارد؟ ** میرحسینی: همان طور که اشاره شد در این زمینه بین نظام ارزشی جمهوری اسلامی با دیگر نظام های متعارف کشورهای دیگر تفاوت وجود دارد. این تفاوت باید باعث شود که کاندیداها منصب را به دیده مسئولیت و تکلیف دانسته و تنها کسانی در این مقام و مسئولیت قرارگیرند که از همه نظر خود را شایسته بدانند. پذیرش مسئولیت ها به عنوان واجب کفایی مطرح می شود و تا زمانی که دیگرانی تواناتر و شایسته تر هستند، شخص نمی بایست خود را در منصب مسئولیت قرار دهد. براین اساس کسانی که وارد صحنه انتخابات می شوند تا مسئولیتی را ازسوی مردم بپذیرند می بایست به این نتیجه برسند که از شایستگی و توانایی لازم برخوردارند و استطاعت عمل اصلاحی و خوب را دارند. در این صورت نیازی نیست که به تخریب و اتهام دیگری بپردازند زیرا هرگونه اتهام دیگری، هم امری ضداخلاقی و هم جرم قانونی و هم گناه شرعی است که باعث ضربه زدن به برگزاری یک انتخابات سالم می شود. ** چگونه و با چه روش هایی می توان رقابت سالم و رعایت اخلاق مداری را بین نامزدهای انتخاباتی و عامه مردم تقویت کرد؟ ** میرحسینی: به نظرم تنها و تنها با رعایت اخلاق انتخاباتی است که می توان رقابتی سالم را بین نامزدها شاهد باشیم چراکه اوضاع و احوال انتخاباتی بستر مناسبی برای اتهامات، افترا، شایعه پراکنی مطالبات غیرواقعی، امور ضداخلاقی و ضدهنجاری را فراهم می نماید و حتی اگر رقیبان نیز اصول اخلاقی را مراعات نمایند چه بسا ممکن است هواداران آنها بعضا هنجارشکنی کنند. به نظر من اگر اصول اخلاقی زیر مورد اهتمام و توجه نامزدها قرار گیرد ما تا حد زیادی شاهد یک انتخابات سالم خواهیم بود. صداقت و پرهیز از دادن وعده های واهی، پرهیز از شایعه پراکنی، پرهیز از ایجاد مطالبات غیرواقعی در میان مردم، اسراف نکردن در تبلیغات؛ انصاف در گفتار، احترام متقابل، دوری از تهمت، پرهیز از شعارزدگی؛ پرهیز از اختلافات و دوری از فریب کاری را می توان از مواردی دانست که بستر را برای برگزاری انتخاباتی سالم و پرشور هموار می کند. ** چگونه مردم می توانند در تبلیغاتی که شش نامزد به طور همزمان انجام می دهند، دست به گزینش درست بزنند؟ به عبارتی دیگر، چه معیارهایی باید تعیین کننده و مورد توجه قرار گیرد؟ ** میرحسینی: در انتخابات پیش رو مهمترین معیار توجه مردم به صداقت نامزدها در مناظره ها و سخنرانی های آنان است. به هرحال در این ایام به واسطه وجود نه تنها کانال های رسمی صدا و سیما و سخنرانی و ... بلکه از طریق فضای مجازی مردم می توانند از سوابق کاری و سیاسی کاندیداها اطلاع حاصل کنند. در این راستا با مقایسه سخنان آنها و سوابق و عملکرد هریک به این نتیجه برسند که فرد مورد نظر آیا واقعا در گفتار تبلیغاتی خود صادق است یا خیر؟ هر شش نامزد معرفی شده به نوعی دارای سوابق اجرایی و مدیریتی در کشور هستند و این می تواند معیار خوبی برای سنجش توانایی آنان و نیز سنجش میزان صداقت آنها در تبلیغات و سخنرانی ها باشد. از سوی دیگر وجود افراد و احزاب حامی یک نامزد نیز معیار خوب دیگر برای سنجش مطلوبیت یک کاندیدا است چرا که این افراد در فردای پیروزی فرد منتخب، مسلما در میان افراد کابینه و پست های اجرایی کشور بوده و سرنوشت جامعه را در دست می گیرند لذا توجه به این امر که چه کسانی در اطراف نامزدها سنگ او را به سینه می زنند یکی از معیارهای خوب دیگر برای تشخیص صلاحیت یا عدم صلاحیت فرد مورد نظر است. از طرفی، معیارهایی مانند داشتن نوآوری، تخصص و تجربه در امور مدیریتی، پایداری در برابر مشکلات، برخورداری از بینش و تدبیر سیاسی، اندیشیدن به آسایش و رفاه مردم و کاشتن بذر امید در دل مردم، میانه روی و اعتدال در امور و پاسداری از استقلال و منافع ملی کشور را می توان از معیارهای دیگر یک رییس جمهور مطلوب و اصلح دانست. علاوه بر آن، از راه هایی مانند تحقیق و تفحص در مواضع آنها در رابطه با سیاست خارجی، مسائل اقتصادی، فرهنگی، سیاسی و غیره، مشورت کردن با طبقه تحصیل کرده و با اطلاع از مجاری امور و دوستان و معتمدین به گزینش بهتر نزدیک شد. ضمن آن که توجه به عملکرد نامزد در گذشته و مقایسه آن با قلمرو وسیع وظایف ریاست جمهوری و اینکه آیا فرد مورد نظر ما توانایی انجام وظیفه بسیار سنگین چنین مسندی را دارد یا خیر؟ می توان به شایستگی یک فرد برای تصدی ریاست جمهوری پی برد. ** بیست ونهم اردیبهشت ماه، همزمان با انتخابات ریاست جمهوری، پنجمین دوره انتخابات شوراهای اسلامی شهر و روستا نیز برگزار می شود. اولویت و انتظارات رای دهندگان در این قبیل انتخابات چیست؟ ** میرحسینی: انتخابات شوراها را می توان انتخابی برای حل مسائل جاری زندگی نامید که از سال 1377 طبق بند یکصد قانون اساسی محقق شد و جمهوری اسلامی، شوراهای اسلامی شهر و روستا را به عنوان نهادی نوپا در جهت ارتقای سطح کارآمدی نظام تاسیس کرد. در خصوص انتخابات شوراهای شهر و روستا متاسفانه معمولا بخصوص در شهرهای کوچک شاهد نوعی کم توجهی مردم در رأی دادن به کاندیداهای اصلح بوده ایم و بعضاً افرادی به خاطر نوع ظاهر و چهره، ورزشی یا سینمایی بودن یا مواردی از این قبیل انتخاب شده اند که مسلماً به علت عدم تخصص کافی در امور و مسائل شهری تاکنون شوراها نتوانسته اند نقش اساسی خود را ایفا نمایند. ** همزمان شدن انتخابات شوراها با ریاست جمهوری باعث شده است تا کمتر به موضوع شوراها پرداخته شود و مردم بیش از تلاش برای شناخت نامزدهای شورا به کاندیداهای ریاست جمهوری توجه داشته باشند. این موضوع چه پیامدها و آسیب هایی را در پی دارد؟ ** میرحسینی: انتخابات شوراها به نوبه خود چیزی از انتخابات ریاست جمهوری کم ندارد. اداره کلان شهرهایی مانند تهران با معضلات و مسائل خاص خود نیاز به تخصص و مهارت بالایی دارد؛ چرا که اعضای این شورا کسانی هستند که اولا شهردار را برمی گزینند و در ثانی بر کارهای شهرداری نظارت می نمایند که هر دو این وظیفه خطیر در صورت نداشتن تخصص اعضا راه صحیح خود را طی نخواهد کرد. ** با توجه به اسامی افراد تایید صلاحیت شده برای انتخابات شوراها، فکر می کنید این دور نیز همانند ادوار گذشته است یا تفاوت های با آن دوره ها دارد؟ ** میرحسینی: با توجه به کسانی که در این دوره ثبت نام کرده اند و کم و بیش اسامی آنان تاکنون انتشار یافته است من فکر می کنم در این دوره افراد با تخصص های بالاتر و مرتبط تری را در شوراهای شهر و روستا داشته باشیم. البته هرچه که از مبدا شروع انتخابات شوراها از سال 1377 فاصله می گیریم بینش مردم نیز در این انتخابات قویتر شده و با دقت و وسواس بیشتری نسبت به دوره های قبل رای می دهند. من شخصاً به این دوره خوشبین هستم که افراد با صلاحیت بیشتری به داخل شوراها راه یابند.

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا