در این نشست که با حضور اعضای هیئت علمی و فعالان دانشجویی دانشکده هنر و معماری همراه بود، پیرامون دغدغه‌های مشترک دانشجویان و استادان معماری، مرمت و شهرسازی کشور از جمله خلأ محسوس در زمینه «نقد» گفتگو و هم‌اندیشی شد و ابعاد گوناگون این موضوع مورد بررسی قرار گرفت.

دکتر محمدحسین آیت‌اللهی، رییس دانشکده هنر و معماری دانشگاه یزد با اشاره به اینکه هر کوششی که در حوزه دانشجویی صورت پذیرد، اقبال بیشتری برای به نتیجه رسیدن خواهد داشت، نقد را آغازی بر این امر دانست.

وی با یادآور شدن جای خالی نقد در این عرصه، خاطرنشان کرد نقد، منشأ تحول در تئوری و تاریخ است، به شرط آنکه مستمر و درست باشد.

رئیس دانشکده هنر و معماری دانشگاه یزد آغاز حرکت نقد را از سوی یک نهاد دانشجویی و در شهر یزد، امری مبارک قلمداد و آمادگی دانشکده هنر و معماری را برای همراهی با این حرکت دانشجویی اعلام کرد.

دکتر کاظم مندگاری،عضو هیئت علمی دانشگاه یزد نیز با تأکید بر توجه به ماهیت دانشجویی فعالیت‌ها و شناخت ویژگی‌های آن، عدم هر گونه وابستگی و به تبع آن فضایی باز و آزاد برای ابراز دیدگاه‌ها و همچنین موقت بودن مدت فعالیت‌های دانشجویی را از جمله این ویژگی‌ها برشمرد و وجوه مثبت و منفی آن را مورد بررسی قرار داد.

معاون فرهنگی و اجتماعی دانشگاه یزد همچنین توجه دانشجویان را به مطالبات و انتظارات آنها به عنوان یک صنف معطوف کرده و استفاده از ظرفیت‌های اتحادیه‌های دانشجویی را به واسطه گستره جغرافیایی که دربرمی‌گیرند، در راستای پیگیری مطالبات یادشده پیشنهاد کرد.

عضو هیئت علمی گروه معماری دانشگاه یزد عرصه معماری را به واسطه ورود گروه‌های مختلف با نگاه‌های متفاوتی که به معماری دارند (دانشگاهی، حرفه‌ای، هنری، مدیریتی، مردمی و...)، بسیار آشفته خواند و عرضه معیاری به جامعه که هر یک از گروه‌ها بتوانند درستی نگاه و سخن خود را بسنجند، بسیار مناسب ارزیابی کرد.

وی همچنین نقد در حوزه فعالیت‌های دانشجویی را بیشتر متوجه تلاش برای آشنایی دانشجویان با روش و آداب نقد دانست و تأکید کرد که فرصت دانشجویی، زمانی است که نگرانی‌های خاص که تنها در این فرصت می‌توان به آن پرداخت، مورد توجه قرار گیرند.

دکتر حمید محمدی مدیر گروه شهرسازی سخنان خود را با قدردانی از دانشجویان فعال آغاز کرد که بدون هیچ چشمداشتی در راه اعتلای سرزمینمان تلاش می‌کنند.

وی با تقسیم‌بندی نقد به سه بخش کلی اجرا، حرفه و اندیشه، خاطرنشان ساخت که می‌توان در حوزه‌های گوناگون محیط زیست شهری، حمل و نقل شهری، شهر و تعاملات اجتماعی و... به نقد وضع موجود شهر(اجرا)، نقد طرح‌های در دست تهیه و اجرا(حرفه) و نقد تئوری‌های این عرصه(اندیشه) پرداخت.

مدیر گروه شهرسازی دانشگاه یزد گفت: در حوزه نقد تا کنون فعالیت‌های بسیاری در سطح کشور داشته‌ایم.

وی افزود: خلأ اصلی این حوزه را فقر ایده، پیشنهاد و راهکار و همچنین تحقق‌پذیری ایده‌های خوب دانست که باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد.

دکتر رضا اکبری عضو هیئت علمی گروه شهرسازی، گردهمایی دانشجویان در قالب اتحادیه انجمن‌های علمی دانشجویی کشور را اتفاقی مبارک خواند که می‌تواند بخشی از خلأهای آموزشی موجود از جمله نبود تعامل میان دانشجویان با شهر را پوشش دهد.

وی با اشاره به رسالتی که متخصصان این عرصه در مقابل شهرهای کشورمان دارند، از پروژه‌های متعددی یاد کرد که به دور از اصول علمی اجرا می‌شوند و بدنه دانشجویی را به پرداختن به این پروژه‌ها در قالب فعالیت‌های مربوط به نقد متوجه ساخت.

استاد مشاور انجمن شارستان از رویدادی در همین حوزه با عنوان «کارگاه آشنایی با آداب مداخله در بافت‌های تاریخی» خبر داد که در آبان‌ماه سال جاری و به میزبانی دانشکده هنر و معماری یزد برگزار خواهد شد و از همه دانشجویان و اعضای انجمن‌های علمی دانشجویی کشور برای ارسال آثار و حضور در این رویداد دعوت به عمل آورد.

در این نشست محمدعلی بلادی نژاد(نماینده دانشگاه رازی کرمانشاه و دبیر اتحادیه)، حمید عطایی شاد(نماینده دانشگاه تربیت مدرس و نایب دبیر اتحادیه)، محمدرئوف مهاجری (نماینده دانشگاه بین‌المللی امام خمینی قزوین و عضو هیئت مدیره) و حسنی صالحی(نماینده دانشگاه شهید بهشتی و عضو هیئت مؤسس اتحادیه) به بیان نقطه نظرات خود پیرامون موضوع نقد و برنامه‌های اتحادیه انجمن‌های علمی دانشجویی معماری، مرمت و شهرسازی ایران در این زمینه پرداختند.

محمدرضا پهلوان‌زاده نماینده انجمن شارستان با قدردانی از همه حاضران در این نشست، هدف از برگزاری آن را آشنایی دو طرف با اهداف، رسالت‌ها و ظرفیت‌های یکدیگر و ایجاد زمینه‌ای برای فعالیت‌های مشترک قلمداد کرد.

مسئول دبیرخانه اتحادیه انجمن‌های علمی دانشجویی معماری، مرمت و شهرسازی ایران ادامه داد که توانمندی و تجربه اعضای هیئت علمی دانشکده هنر و معماری یزد در زمینه نقد و همچنین عزم و کوشش اعضای اتحادیه انجمن‌های علمی دانشجویی معماری، مرمت و شهرسازی ایران در راه‌اندازی جریان نقد در عرصه معماری، مرمت و شهرسازی در کشور می‌تواند آغازی بر تحولی شگرف در این زمینه باشد که امید است با پیگیری هر دو طرف، محقق شود.

وی یادآور شد: مسابقه ملی «نقد بنا، مرمت و شهر» در تابستان سال جاری از سوی اتحادیه انجمن‌های علمی دانشجویی معماری، مرمت و شهرسازی ایران و با همکاری دانشگاه‌های سراسر کشور برگزار خواهد شد.

در ادامه این نشست همچنین حاضران به بررسی دغدغه‌های مشترک در زمینه بافت ارزشمند شهرهای تاریخی کشور و چالش‌های پیش رو پرداختند و پس از هم‌اندیشی در این زمینه، «بیانیه یزد» قرائت شد.

متن بیانیه بدین شرح است:

به نام خدا

بیا تا نترسم من از شهرهایی که خاک سیاهشان چراگاه جرثقیل است...

اعضای اتحادیه انجمن‌های علمی دانشجویی معماری، مرمت و شهرسازی ایران، همزمان با هفته میراث فرهنگی، در دانشکده هنر و معماری یزد و در نشستی با اعضای هیئت علمی این دانشکده گرد هم آمده و به بررسی برخی دغدغه های مشترک در زمینه شهرهای تاریخی و چالش‌ها و راهکارهای پیش رو پرداختند که بیانیه یزد به نتیجه هم‌اندیشی صورت گرفته، می‌پردازد.

امروزه ارزش‌های پیدا و پنهان بافت ارزشمند شهرهای تاریخی و ضرورت حفاظت و احیای آنها به عنوان شناسه هویتی سرزمین‌ها و نمود بارز معماری و شهرسازی ایرانی اسلامی بر هیچ‌کس پوشیده نیست، اما دانسته‌های گفتاری هنوز به بایسته‌های کرداری تبدیل نشده‌اند و گام‌هایی استوارتر و خواستی فراگیرتر را به خود می‌خوانند.

در این راستا می‌بایست به کارگیری فناوری های روز در راستای مستندنگاری شهر‌های تاریخی، گردآوری نمایه‌ای از میراث فرهنگی شهری و ایجاد سازوکاری برای به روزرسانی مستندات، در شمار مهم‌ترین اولویت‌های نهادهای مرتبط قرار گیرد.

شایسته است که ارزش‌های یادشده، نه‌تنها در میان مدیران و حرفه‌مندان عرصه معماری و شهرسازی، که در میان تمام مردم نهادینه و درونی شوند تا زمینه مشارکت اجتماعات محلی نیز فراهم آید و در این راستا افزون بر رفع نارسایی‌های موجود در ساختار آموزش معماری، مرمت و شهرسازی کشور(از جمله عدم تناسب ساختار آموزشی دانشگاهی با نیازهای روز جامعه، عدم ارتباط آموزش‌های آکادمیک با نیازهای محیط کار، رشد کمی و نه کیفی مؤسسات آموزشی با نگاهی تجاری و همچنین عدم ارتباط علمی و اجرایی میان رشته‌های معماری، مرمت و شهرسازی)، تمام ظرفیت‌های آموزشی و رسانه‌ای نیز با هدف آموزش عمومی به کار گرفته شوند.

بدیهی است که شناختن ارزش‌های نهفته در بافت‌ ارزشمند شهرهای تاریخی، پیش‌زمینه بازشناساندن آن‌هاست و این شناخت جز با مطالعه و پژوهش روش‌مند در این زمینه به دست نخواهد آمد. بنابراین اختصاص اعتباری بسنده به انجام پژوهش‌های کاربردی در زمینه شهر‌های تاریخی و ارتباط پیوسته نهادهای مدیریت شهری با نهادهای دانشگاهی و پژوهشی از مهم‌ترین ضرورت‌های پیش روست.

نگارندگان این بیانیه بر این باورند که هنگام آن فرارسیده است که ارزش‌های یادشده، فراتر از سخن و در عمل پاس داشته شوند و میراث فرهنگی نه مقابل توسعه، بلکه مبنای توسعه قرار گیرد و انجام هر اقدامی در شهرهای تاریخی از جمله ساخت و سازهای معاصر، منوط به پاسداشت ارزش‌های بافت‌ شهر تاریخی قلمداد شود.

زمان آن است که نگاه‌ها نسبت به میراث فرهنگی و به‌ویژه بافت‌ ارزشمند شهرهای تاریخی، از یک ابزار صرفاً تجاری به شناسه هویتی شهر بازگردانده شود و با پرهیز از نگاه تجاری و موزه‌ای، در راستای بازدمیدن روح زندگی به این بافت‌ها همدل شده و گامی مؤثر برداشته شود.

روشن است که آنچه که مطرح شد، تمامی دغدغه‌ها و نیازهای آموزشی دانشجویان رشته‌های یادشده را دربرنمی‌گیرد و اطلاع از خواسته‌های دانشجویان جز با ارتباط پیوسته نهادهای سیاستگذار با بدنه دانشجویی امکان‌پذیر نخواهد بود.

از این رو انجمن‌های علمی دانشجویی معماری، مرمت و شهرسازی در قالب «اتحادیه انجمن‌های علمی دانشجویی معماری، مرمت و شهرسازی ایران» آمادگی خود را نسبت به همکاری با نهادهای پژوهشی در راستای رفع نارسایی‌های یادشده و مشارکت فعال با سازمان‌های اجرایی کشور اعلام می‌دارد.

امید است همدلی و همکاری نهادهای اجرایی و تلاش پیگیر نهادهای دانشگاهی، زمینه‌ساز اقدامات علمی مناسب در راستای بازآفرینی پایدار شهر‌های تاریخی کشور باشد.

اتحادیه انجمن‌های علمی دانشجویی معماری، مرمت و شهرسازی ایران

یزد، دانشکده هنر و معماری، خانه رسولیان

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا