مادران و پدراني چشم انتظار و نگران نور چشمان خويش بودند. فرزنداني در اضطراب و ناراحتي كه آيا هنگام «رمي جمرات»‌مادران و پدرانشان در حادثه شديداً ‌تاسف بار «منا» در چه وضعيتي به سر مي‌برند. عروس و دامادهايي كه مدتها خود و خانواده‌هايشان احساس خوشحالي مي‌كردند كه به مكه مشرف مي‌شوند اعمال حج را به جا مي‌آورند ماه عسل را در جوار كعبه معظمه و مدينه منوره مي‌گذرانند و زندگي شيرين و با دوامي را بعد از بازگشت به شهر و ديارشان سپري مي‌كنند اما در روز عيد قربان تمام اقوام و بستگان آنها با ديدن صحنه‌هايي شديداً ترسناك و دلهره‌آور كه اندام هر انساني را از هر قوم و دين و آئين به لرزه در مي‌آورد نگران بودند كه عروس و دامادشان به چه سرنوشتي دچار شده‌اند؟ مردم كشورهاي مختلف همه گوش به زنگ و در پي كسب خبر از راه‌هاي گوناگون بودند كه بر آشنايان و دوستان و همسايگان و فاميل آنها چه گذشته است؟ مردم از روحاني محله، خدمه كاروان، مجري صدا و سيما، گوينده راديو، مغازه‌دار كوچه و خيابان، كارگر كارخانه، سر دسته هيات و سينه‌زن محل، مدير اداره و سازمان محل كار، خطيب ساكن در كوچه، استاد، معلم و مدرس دانشگاه، حافظ و قاري ممتاز قرآن، رفيق صميمي و همكار‌، دانشجوي همكلاسي و دوست همراه و همگام دانشگاهي و... سراغ مي‌گرفتند، با تلفن و يا حضوري و يا با پيغام دادن، از اين و آن مي‌پرسيدند آيا خبري داريد، چه بر سر آنها آمده است؟ چه سخت است بر مسلمانان اين مرزوبوم كه هنوز داغ بيش از يك‌هزار شهيد و مجروح سال 1366 مكه را در سينه‌ها دارند و بتوانند بنا بر اعلام خبرگزاري‌ها تا اين تاريخ، شهادت يا مفقود شدن حدود 480 نفر از هموطنان خود را تحمل كنند كه بار سفر براي زيارت حرمين شريفين بسته بودند و با هزار اميد به آينده مي‌خواستند با حج مقبول و درخواست رحمت از پروردگار متعال از آن مكان مقدس به ديار خود باز گردند و به زندگي خويش ادامه دهند؟ پروردگارا اين چه فاجعه‌اي است كه در اثر ناتواني و سوء مديريت اداره‌كنندگان سرزمين وحي به وقوع پيوسته است مگر نبايد پاسخگو باشند؟ چرا به پرسش‌ها و ابهامات جواب نمي‌دهند؟
اگر اخبار بعضي از خبرگزاري‌ها درست باشد كه راه را به خاطر عبور محمد پسر ملك‌سلمان و جانشين وليعهد عربستان بسته باشند يا زائران كشورهاي آفريقايي را مسئول فاجعه دردناك و كشته شدن بيش از دو هزار حاجي در «منا» بدانند يا اختلافات داخلي شاهزادگان باعث بي توجهي مديريت آن شهر و سرزمين مقدس شده است كه در نهايت منجر به جنايت بزرگ در روز عيد قربان گرديده يا خستگي حجاج و گرمي هوا و هر موضوع ديگري را بخواهند دليل اين فاجعه بدانند، بر بي‌كفايتي و ناتواني اداره‌كنندگان مراسم در آن سرزمين سرپوش نمي‌گذارد چه دردآور است كه بعد از اين پيش آمد بسيار تاسف بار و ناگوار كه قلب مسلمانان در سراسر جهان را جريحه‌دار نموده است افرادي مسئوليت فاجعه‌اي با اين وسعت را به گردن ديگر زائران بيندازند. يا وزير بهداشت عربستان ازدحام جمعيت و پاي بند نبودن حجاج به دستورات داده شده را باعث بروز اين فاجعه يا ديگري اين جنايت را منتسب به قضا و قدر بداند؟ ناگوارتر اين كه بعضي از خبرگزاري‌هاي عربي و غربي كه با دلارهاي بادآورده نفتي و درآمدهاي حاصل از محل سفر زائران به مكه و مدينه تغذيه مي‌شوند، مرتب در پي برنامه‌ريزي و مصاحبه با اين و آن و تبرئه حاكمان عربستان مي‌باشند.
آيت‌ا... لطف ا... صافي گلپايگاني اظهار مي‌دارد: «بي‌شك وقوع چنين حوادث دردناكي، تكليف را براي امّت اسلامي زيادتر نموده كه بايد با تدبير و مديريت صحيح و هماهنگي كامل از تكرار چنين وقايع ناگواري جلوگيري نموده و راه را براي انجام مناسك حج در خانه امن الهي كه قبله مسلمانان و كعبه آمال چند ميليارد مسلمان مي‌باشد فراهم نمايند.»1
«آيت‌ا... عبدا... جوادي آملي از مراجع تقليد در پيامي به مناسبت حادثه «منا» ضمن عرض تسليت به خانواده‌هاي جان باختگان اين رخداد تلخ را نتيجه بي تدبيري و سوء مديريت مسئولان عربستاني مي‌داند و مي‌نويسد:«سانحه سنگين و رنج بار سرزمين وحي را به محضر حضرت بقيه ا... ارواحنا فداه، تسليت عرض نموده و غفران الهي را براي ضيوف الرحماني كه رحلت نموده‌اند مسالت مي‌نماييم.
آنچه بر اندوهباري اين رخداد تلخ و سوگ اسفبار مي‌افزايد، بي تدبيري و سوء مديريت مسوولان سرزمين وحي است؛ اينان كه نان قداست آن بلد امين را به بهاي نا امني مي‌خورند، نه پاسخي درپيشگاه صاحب آن سرزمين يعني خداي سبحان دارند و نه جوابي در برابر مسلمانان جهان بويژه خانواده‌هاي معزز جانباختگان. اگر سازمان‌هاي حقوق بشر تحت اسارت استكبار جهاني نبودند فرياد حق طلبانه آن نهاد، هم اكنون به گوش مي‌رسيد و اگر جوامع بين الملل از نفوذ استثمار آزاد بودند، هم اكنون مسئولان بي تدبير عربستان را به محاكمه فرا مي‌خواندند؛ تنها چاره صيانت از حقوق مردم، بيداري خود آنهاست.»2
دادستان كل كشور ضمن محكوميت حادثه «منا» تصريح مي‌كند: «اين مساله به عنوان يك بي كفايتي يا بي تدبيري نبايد مطرح باشد، بلكه به عنوان يك جنايت عليه زائران و مهماناني است كه حكومت سعودي موظف بود جان و سلامت آن‌ها را تضمين كند. وي گفت: مهمانان در هر كشوري طبق ميثاق‌هاي بين المللي بايد در بلد امن باشند، مكه و مدينه ارتباط به يك جريان خاصي ندارد و متعلق به همه مسلمانان عالم است، خصوصا در مناسك حج اين مساله بيشتر خود را نشان مي‌دهد. در ايام زيارتي امام رضا (ع) و يا ايام عيد طبق آمار رسيده بيش از 10 ميليون زائر به مشهد مقدس سفر مي‌كنند و هيچ حادثه‌اي اتفاق نمي‌افتد. دادستان كل كشور عنوان كرد: بستن راه بر مردم به دليل عبور يكي از مقامات سعودي (وزير دفاع) كاملا قابل بررسي است. به عنوان دادستاني از دولت و دادستان عربستان مي‌خواهيم فقط مامورين دم دستي را مورد محاكمه قرار ندهند، بلكه جرمي را كه دولتمردان عربستان در اين خصوص مرتكب شده‌اند را مورد رسيدگي و محاكمه قرار دهند. وي تصريح كرد: به عنوان دادستاني از دادگاه‌هاي بين المللي خواهيم خواست كه اين جنايت آل سعود مورد رسيدگي قرار گيرد و اگر دولت عربستان به اين قضيه رسيدگي نكند، كارآمدي و مديريت آل سعود را زير سئوال برده است. رئيسي همچنين گفت: براي همه مسلمانان روشن شده كه دولت عربستان حادثه مسجدالحرام و سقوط جرثقيل را كه منجر به شهادت صدها نفر شده، توجيه كرد، اما حادثه دوم قطعا عمدي بوده است. بستن راه در هجوم جمعيت به خاطر عبور شاهزاده از احتمال وقوع يك حادثه خبر مي‌داده است و حادثه «منا» كاملا قابل پيش بيني و پيشگيري بوده است. دادستان كل كشور در پايان تاكيد كرد: بايد اين مساله را با دادستان‌هاي كشورهاي اسلامي رايزني كنيم و با يك نگاه مشترك به لحاظ حقوق بين‌المللي اين قضيه كاملا قابل رسيدگي است...»3
آرزوي مردم مومن و صبور اين است كه فقيهان، دانشمندان، خطبا، صاحبان تريبون‌هاي رسمي نمايندگان مجلس شوراي اسلامي، ‌فعالان سياسي از هر دسته و انجمن و حزب، مقامات قضايي، مسئولان وزارت امور خارجه و كليه دولتمردان عمق فاجعه قربانگاه سال 1394 مكه را نه تنها زنده نگهدارند بلكه با تدبير در مجامع مختلف و در اجلاس‌هاي جهاني كه با حضور انديشمندان اسلامي برگزار مي‌گردد درخواست نمايند چاره‌ا‌ي بينديشند كه مسئولان اين فاجعه و جنايت از هر قوم و قبيله و خاندان و دسته و گروهي هستند به مردم جهان شناسانده و قانوني و شرعي محاكمه و مجازات شوند. تنها تبريك گفتن در مرگ يك حاكم و پادشاه و شعار مرگ بر آل سعود و نظاير آن چاره‌ساز نيست، نبايد كم‌كم مساله‌اي با اين ابعاد وسيع و فاجعه‌آميز فراموش گردد مگر آن كه مسئوليت را به عهده بگيرند و عذرخواهي كنند و مديران ذي ربط با شركت در جوامع اسلامي و بين‌المللي در اين زمينه پيگيري‌هاي لازم را بنمايند. همگان در نظر مجسم نمايند زناني كه در فرودگاه جسد همسرانشان را تحويل مي‌گيرند، حالت پدران و مادراني كه پاي هواپيما فرزندان كفن كرده خود را در آغوش مي‌كشند، وضعيت روحي افراد كه در اين فاجعه اقوام، بستگان، همسايگان و دوستان خود را از دست داده و مردم محله و شهري كه با چاپ اطلاعيه و نصب پارچه و بنر و اظهار تسليت به ياران و آشنايان به استقبال كشته شدگان هم شهري خود آمده‌اند كه غريبانه در روز عيد قربان به علت ناتواني و سهل‌انگاري عده‌اي كه بر سرزمين مقدس مكه و مدينه مسلط بودند، جان به جان آفرين تسليم كرده‌اند. چهره‌هاي مجروحان و زخمي‌هايي كه در جاده‌هاي «منا» بي‌ يار و ياور ساعت‌ها افتاده بودند و ماموران حاضر در آن منطقه به امدادگران اجازه نمي‌دادند حتي آب به آنها بدهند تا حداقل تشنگي آنها رفع گردد. خبرنگاري گزارش مي‌دهد«پيكر يكي از ايرانياني كه از ساعت 10 صبح ميان كشته شدگان افتاده بود ساعت 4 بعدازظهر بر اثر پاشيدن آب توسط آب پاش كه به صورت او پاشيده شده بود به هوش آمد و توانست خود را از ميان جنازه‌ها بيرون بكشد و به مقر ايراني‌ها برساند.!!»4
تلاش دكتر حسن روحاني و دولت يازدهم و ديگر روساي قوا و مسئولان نهادها و سازمان‌ها براي روشن شدن ابعاد اين جنايت و فاجعه عظيم تا حدي مي‌تواند مرهمي بر آلام مردم ايران زمين باشد. شجاعت و شهامت و پايداري ايثارگران و آزادگان و جانبازان و معلولاني كه در اثر بي‌توجهي حاكمان بر «مكه و منا» همراه با گروه كثيري از زائران ايراني و ديگر كشورها در سال 1394 مظلومانه در آن سرزمين مقدس به ديار معبود شتافتند در ذهن و خاطره اين امت و تاريخ مملكت باقي خواهد ماند.
چون اين صحنه‌هاي تلخ و رنج‌آور بنا نيست از ذهن و ياد و خاطره ملت مسلمان، زدوده شود. به راستي بايد مسوولان در مراجع بين‌المللي رنج‌نامه ملت‌هاي مسلمان به ويژه مردم شريف ايران را با جديت اعلام كنند نه به صورت يك موج كه پس از مدتي فروكش كند و از يادها برود بلكه به صورت يك جريان پايدار و دايمي آن هم نه با شعار و تظاهر كه با استناد به موارد متقن و شواهد محكم و استدلال محكمه پسند تا اداره‌كنندگان حرمين شريفين در محاكم قضايي جهان براي داوري خوانده شوند و مقصرين به مردم ومسلمانان جهان معرفي گردند و به سزاي اعمال خود برسند.
هفته نامه آيينه يزد در نهايت تاسف و تاثر اين ضايعه دردناك و اندوهبار كه منجر به كشته شدن بيش از چهار هزار نفر از حجاج شده است را به تمامي ملت‌هاي مسلمان به ويژه مردم شريف ايران تسليت مي‌گويد و از درگاه خداوند رحمان براي قربانيان «منا» همجواري با انبياء و اولياي‌الهي را مسالت مي‌نمايد و براي بازماندگان و بستگان همه جان باختگان از پيشگاه حضرت احديت صبر و شكيبايي تمنا دارد.

مدير مسئول

پي نوشت‌ها:
1- خبرگزاري ايسنا، 4/7/94
2- روزنامه جمهوري اسلامي، 4/7/94
3- روزنامه ايران، 4/7/94
4- روزنامه جمهوري اسلامي، 4/7/94

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا