محمدرضا کوچک زاده

در اوائل دوره سوم شورای اسلامی شهر یزد از آقای مهندس سیف اللهی که یزدی الاصل هستند و اخیراً 13 سال معاون عمرانی استانداری اصفهان بوده اند در جلسه آن شورای دعوت شدند مواردی را اظهار نظر کردند ، یکی از انها در خصوص ثبت جهانی بافت تاریخی یزد بود که ایشان با این امر مخالف بودند و اظهار نمودند چنانچه این اتفاق بیفتد به شدت اهالی و سکنه بلکه مدیریت شهر ، در محدودیت و  ممنوعیت قرار می گیرند و بر دافعه و مشکلات آنجا افزوده میشود ، در حالی که رقم کمکی که از طرف یونسکو می شود ناچیز است ، لذا فقط ثبت تک بناها و مجموعه های با ارزش می تواند مفید باشد .لازم به ذکر است تا کنون در شهر یزد فقط باغ دولت آباد به ثبت جهانی رسیده است و هنوز مسجد جامع و سایر بناهای با ارزش به ثبت جهانی نرسیده اند  ، حال چگونه بعضا بدنبال ثبت جهانی کل بافت تاریخی هستند ،  یقینا این امر خدمت نیست بلکه به بیراهه رفتن است
اگر چه در تهیه طرح تفصیلی جدید بافت تاریخی یزد سعی شده است بعضی از بخشهایی که چندان تاریخی نیستند ، ولی خشت و گلی هستند، نظیر بخش غربی محله شیخداد  (سمت شرق بلوار نواب صفوی ) و بخشهایی از محلات سرسنگ و آبشور و یعقوبی ازبافت تاریخ حذف شود ، ولی هنوز  موارد زیادی است که خشت و گلی است ولی سابقه احداث آنها به 50 – 60  سال گذشته یا کمتر می رسد ، از جمله بناهایی احداث شده در مجاورت ضلع شرقی و شمالی باغ دولت آباد ،  که پیشنهاد می گردد در این بخش شبکه ای دور تا دور باغ طراحی و احداث  گردد تا بر جذابیت و اهمیت آن باغ افزوده شود . بنده در کتاب یزد از نگاه مسئولانه ( صفحه 93 ) الگوی پیشنهادی خود را جهت احیاء جامع و پایدار بافت تاریخی یزد ارائه کرده ام ، که خلاصه آن اینست که با حفظ و نگهداری تک بناها و مجموعه های با ارزشی از جمله مراکز محلات و بازار با اقدامات اساسی جهت مقاوم سازی و  تعمیرات اصولی انها تلاش کنیم  و با حذف  آثار عمرانی جدید نظر آسفالت معابر و درب و پنجره های فلزی و لوله کشی های نمایان گاز و تیرها برق و غیره هر چه بیشر این بخشها را به حالت  قدیمی و تاریخی خود برگردانیم و مشخص کنیم هر کدام از این مجموعه ها مربوط به کدام عصر و زمان است ، تا مورد بازدید و استفاده گردشگران قرار گیرد ، حتی می توان برنامه ریزی کرد  ،بعضا فروشندگان در این مناطق لباسهای مرسوم در آن عصر را بپوشند که یقینا برای گردشگران داخلی و خارجی جالب خواهد بود و در مقابل با نوسازی هماهنگ با بافت تاریخی در زمین های افتاده و مخروبه ها و بناهای بی ارزشی ، کاری اصولی و ماندگار که گویای هنر و همت این عصر و زمان باشد را خلق نمائیم . این الگو را در نوسازی حرم مطهر حضرت رضا (ع) حضرت معصومه (س) و حضرت احمد بن موسی ( شاهچراغ (ع) در داخل کشور و سایر بقاع متبرکه داخل و خارج از کشور شاهد هستیم ، بطوریکه در آن مجموعه ها آثار معماری و علوم و فنون عصرهای مختلف را در کنار هم می بینیم که امری زیبا و خردمندانه است  ، حال جای سوال است که افراطیونی که هر چند وقت یکبار ساز ثبت جهانی بافت  تاریخی شهر یزد را ساز می کنند ، چه درسر می پرورانند و آیا برای 40-50 سال آینده این شهر و شهروندان نجیب و شریف آن چه الگویی را ارائه می دهند ، آیا فقط شهر یزد در ایران  تاریخی است ؟ آیا شهرهای دیگر تاریخی که زیر بار این گونه افکار  رمانتیک و غربی نرفته اند،  مثل مشهد ، اصفهان ، شیراز ، کرمان و غیره ضرر کرده اند؟ تشریف ببرید شیراز طرح نوسازی مفصلی که در مجاورت حرم شاهچراغ تا حرم علاء الدین حسین (ع) در حال اجرا است را بازدید نمائید ،  می بینید سازه های جدید هماهنگ با معماری قدیم در حال  اجراء است .  اخیرا در مشهد مقدس شبکه های آینده نگرانه و هوشمندانه جدید را در بافت قدیم آن احداث کرده اند ، که زیبا و ماندگار است ، و جوابگوی انبوه زوار در حال و آینده می باشد و قابل تقدیر است ، از جمله بلواری به نام شارستان رضوی  که  از خیابان طبرسی ( در محله نوغان با سابقه بیش از هزار سال ) به سمت شرق احداث شده است  که تحسین بر انگیز می باشد . آخر کلام اینکه خدا نکند  زلزله ای اتفاق بیفتد یقینا بناهای خشتی بلحاظ سنگینی و عدم شکل پذیری آنها در معرض آسیب بیشتر هستند ، یادم هست چند روز بعد از زلزله شهر بم با دانشجویان به آنجا رفتیم تمام بناهای خشت  و گلی و بعضی از بناهای بی کیفیت جدید تخریب و به تل نخاله تبدیل شده بود ولی کارمندان در ساختمان بانک ملی جدید الاحداث آن مشغول به کار بودند و مسجد جامع جدید الاحداث ان آسیب کمی دیده بود .
من آنچه شرط بلاغ است با تو می گویم                                  تو خواه از سخنم پند گیرو و خواه ملال
آیندگان قضاوت خواهند کرد
                                                                                                                     با آروزی توفیق الهی

  • نویسنده : یزد فردا
  • منبع خبر : خبرگزاری فردا