نوروز در افغانستان قدمت چند هزار ساله داشته و رسوم و آیین‌های ویژه نوروزی سال‌ها است که نسل به نسل به افغان‌ستانی ها منتقل می‌شود.مردم افغانستان نوروز را آغاز فصل طراوت و زندگی مجدد طبیعت می‌دانند و برای رهایی از زمستان سرد و خشک و تجلیل از نوروز از هفته‌ها قبل آماده این جشن می‌شوند.در این مطلب به برخی از آیین و رسوم ویژه نوروز در افغانستان اشاره می‌شود.

 

 

تجمع در زیارتگاه‌ها

در ۲ شهر کابل و «مزار شریف» زیارتگاه‌های با شکوهی منسوب به حضرت علی (ع) وجود دارند که بسیار مورد توجه افغان‌ها قرار دارند.

 

 

 

http://cdn.akairan.com/akairan/aka/aka-app/201232023350.jpg

جشنها و آداب کامل نوروز در افغانستان

 

http://cdn.akairan.com/akairan/aka/aka-app/201232023351.jpg

جشنها و آداب کامل نوروز در افغانستان

 

در نخستین روز سال جدید، مراسم با شکوهی در این زیارتگاه‌ها برگزار می‌شود که بالغ بر صدها هزار هموطن از گوشه و کنار این کشور و حتی کشورهای همجوار آسیای مرکزی برای تماشای آن به این دو شهر سفر می‌کنند.

 

 

 

http://cdn.akairan.com/akairan/aka/aka-app/201232023352.jpg

جشنها و آداب کامل نوروز در افغانستان

 

http://cdn.akairan.com/akairan/aka/aka-app/201232023353.jpg

جشنها و آداب کامل نوروز در افغانستان

 

 

 

در این مراسم، علمی که منسوب به حضرت علی (ع) که بر آن اسماء متبرک نوشته شده است به اهتزار در می‌آید و سپس این علم برای روزهای متوالی در آن مکان افراشته می‌ماند.

 

http://cdn.akairan.com/akairan/aka/aka-app/201232023354.jpg

جشنها و آداب کامل نوروز در افغانستان

 

http://cdn.akairan.com/akairan/aka/aka-app/201232023355.jpg

جشنها و آداب کامل نوروز در افغانستان

 

http://cdn.akairan.com/akairan/aka/aka-app/201232023356.jpg

جشنها و آداب کامل نوروز در افغانستان

 

سمنو (سمنک)
تهیه سمنو (سمنک) از جمله رسم‌های قدیمی نوروز در افغانستان است که در بین زنان طرفدارانی زیادی دارد.

سمنو نوعی غذای مخصوص است که از آرد گندم، جوانه گندم، روغن و آب تهیه می‌شود.

زنان افغان از آغاز شب نوروز تا سپیده دم اولین روز بهار به صورت دسته جمعی و خواندن اشعار قدیمی شروع به پختن سمنو که از رسوم قدیمی نوروز در افغانستان است، می‌کنند.
 

 

http://cdn.akairan.com/akairan/aka/aka-app/201232023357.jpg

جشنها و آداب کامل نوروز در افغانستان

 

حاضران در پای دیگ سمنو شادمان از رسیدن روزهای سبزی و نشاط هستند با خواندن ترانه‌های قدیمی که مخصوص پخت سمنو است کار خود را ادامه می‌دهند.

رسم شب‌نشینی سمنو در شب نوروز در میان خانم‌های شهر کابل و دیگر نقاط افغانستان رایج است و بسیاری از خانواده‌های افغانستانی به ویژه بانوان افغانستانی در شب نوروز در میهمانی پخت سمنو شرکت می‌کنند.
 

 

 

 

http://cdn.akairan.com/akairan/aka/aka-app/201232023358.jpg

جشنها و آداب کامل نوروز در افغانستان

 

 

 

هفت میوه و هفت سین
آماده کردن سفره‌ هفت سین و هفت میوه از دیگر رسم‌های ویژه نوروز در افغانستان است.

هفت میوه ترکیبی از هفت نوع میوه خشک است. ای خشکبارها به طور معمول «مغز بادام»، «مغز گردو»، «پسته»، «کشمش»، «زردآلو»، «سنجد» و «قیسی» هستند.
 

 

http://cdn.akairan.com/akairan/aka/aka-app/201232023359.jpg

جشنها و آداب کامل نوروز در افغانستان

 

مردم افغانستان چند روز قبل از عید نوروز این خشکبارها را به صورت مخلوط در آب قرار می‌دهند تا برای روز نوروز آماده شوند.

 

در همین حال در برخی از مناطق افغانستان مردم برای استقبال از نوروز سفره هفت سین نیز پهن می‌کنند.

 

http://cdn.akairan.com/akairan/aka/aka-app/2012320233510.jpg

جشنها و آداب کامل نوروز در افغانستان

 

«سیب»، «سنجد»، «سبزی»، «سمارق» (قارچ)، «سرکه»، «سمنو» و «سیر» اجزای سفره هفت‌ سین را تشکیل می‌دهند.

مردم افغانستان در روزهای نوروز از میهمانان خود با هفت میوه و هفت سین که بسیار خوشمزه و شیرین است، پذیرائی و استقبال می‌کنند.

 

 

 

غذاهای شب نوروز

 

خانواده‌های افغان در شب نوروز، شام مفصل و استثنایی نسبت به دیگر شب‌های سال صرف می‌کنند.

رنگ سفید نزد مردم افغانستان نشانه خوشبختی و سعادت است به همین دلیل بسیاری از مردم افغانستان یک خروس سفید رنگ را در شب نوروز با نیت این که سال جدید، سالی پر از خوشبختی و نیک‌بختی باشد، ذبح می‌کنند و آن را به همراه سبزی و پلو برای سفره شب نوروز طبخ می‌کنند.

 

http://cdn.akairan.com/akairan/aka/aka-app/2012320233511.jpg

جشنها و آداب کامل نوروز در افغانستان

 

رنگ سبز نزد مردم افغانستان جایگاه ویژه‌ای دارد و از آن به نیکی و خوبی تعبیر می‌شود به همین دلیل افغان‌ستانی ها برای داشتن سالی پر بار بر سفره‌های خود در شب نوروز سبزی و سبزی پلو قرار می‌دهند.

ماهی کباب شده نیز از دیگر غذاهایی است که در شب نوروز طرفداران زیادی در بین خانواده‌های افغان دارد و در آستانه شب‌های عید ماهی در بازارهای افغانستان به شدت گران می‌شود.

در ایام نوروز وضعیت درآمدی مشاغلی چون ماهی پزی و شیرینی فروشی‌ها رونق ویژه‌ای می‌گیرد و معمولا مردم در این فروشگاه‌ها برای خرید در صف‌های طولانی می‌ایستند.

نوروزی

 

جوانانی که هنوز در دوران نامزدی به سر می‌برند و منتظر ازدواج هستند، یک روز قبل از نوروز به همراه هدیه نوروزی برای تبریک سال نو به خانه همسر خود می‌روند.

خانواده‌ پسر (داماد) با هدایایی چون لباس، جواهرات و حنا به همراه غذاهایی مانند ماهی، زولبیا، شیرینی و کلوچه‌های متنوع برای تبریک عید و دادن عیدانه به خانه عروس می‌روند.

خانواده عروس هم در مقابل، لباس مردانه و شرینی برای داماد آینده آماده می‌کنند.

لباس نو

 

در آستانه نوروز، بازار فروش لباس در شهر کابل بسیار رونق دارد و مردان و زنان به ویژه کودکان برای استقبال از بهار لباس‌های نو خریداری می‌کنند.

مردم افغانستان معتقدند در حالی که طبیعت با آغاز بهار نو می‌شود و این زیبایی بر جان و روح انسان نیز اثر می‌گذارد باید چهره و پوشش انسان هم پاکیزه و تمیز شود به همین دلیل مردم این کشور اقدام به خرید لباس نو می‌کنند.

 


خانه تکانی

 

خانه تکانی در آستانه نوروز از سنت‌های پسندیده افغان‌ها است.

زنان افغان در آستانه‌ نوروز با شستن فرش‌ها و گردگیری خانه‌ خود تلاش می‌کنند تا پاکیزگی و نشاط را در آستانه بهار در خانه به وجود آورند.

تزئین و رنگ خانه برای استقبال از بهار از دیگر رسوم افغان‌ها در روزهای آخر زمستان است و مردها در افغانستان تلاش می‌کنند تا در آستانه نوروز وسایل خانه خود را نو کنند.

 

 

 

دید و بازدید

 

گرچه تعطیلی عید نوروز در افغانستان فقط یک روز است اما درهمین فرصت اندک نیز دید و بازدیدها در حد مقدور انجام می‌شود و این

 

سنت حسنه افغان‌ها جشن نوروز را با سفارشات دین مبین اسلام بیشتر پیوند می‌دهد.

 

http://cdn.akairan.com/akairan/aka/aka-app/2012320233512.jpg

جشنها و آداب کامل نوروز در افغانستان

 

دیگر سنت‌ها

 

توسل جستن با مراکز مقدسی که منسوب به امیرالمومنین حضرت علی (ع) هستند از جمله در ۲ شهر کابل و مزار شریف بسیار دیدنی است.

 

 ده‌ها هزار افغان در اطراف این مکان مقدس جمع شده و با نیایش از خداوند طلب سال نیک می‌کنند.
 

 

جشن‌ها

جشن گل سرخ

 

جشن گل سرخ (میله گل سرخ) یک جشن خاص است که در مزار شریف در ۴۰ روز اول سال و به مناسبت روییدن گل‌های سرخ اجرا

 

می‌شود و در طول این ۴۰ روز مردم از همه جا برای حضور در این جشن به مزار شریف می‌آیند. این مراسم به طور همزمان با مراسم

 

جهنده علی (یا ژنده علی) انجام می‌شود. مراسم جهنده علی، مراسمی خاص دینی است که به مناسبت خلافت علی ابن ابی طالب

 

در مسجد مقدس این شهر که گفته می‌شود آرامگاه این امام است اجرا می‌شود. این مراسم با برافراشتن یک علم (که ترکیب رنگ آن به

 

 درفش کاویانی شباهت دارد و به آن ژنده سخی می‌گویند) در حرم منسوب به امام علی و در اولین روز سال اجرا می‌شود. جشن گل

 

 سرخ برای چهل روز در دشت‌های لاله و حرم ادامه می‌یابد.

 

 

 

جشن دهقان

 

در این مراسم که در روز اول سال اجرا می‌شود کشاورزان به شهرها می‌آیند و تولیدات خود را به نمایش می‌گذارند. در سال‌های اخیر این مراسم تنها در کابل و برخی شهرهای بزرگ اجرا می‌شود و حتی شخصیت‌های بلند پایه حکومتی نیز در تماشای آن شرکت دارند.

 

 

 

نگاهی به بازی‌های سنتی مردم افغانستان در عید نوروز

 


انجام بازی‌ها و سرگرمی‌های ویژه و باستانی در روزهای نوروز که بیشتر از سوی جوانان انجام می‌شود، به جذابیت این جشن باستانی می‌افزاید.

بز کشی، کشتی، بادبادک‌ بازی، تخم مرغ جنگی و چرخ و فلک سواری از جمله بازی‌ها و سرگرمی‌هایی هستند که در میان افغان‌ها از محبوبیت زیادی برخوردار است و در جریان جشن نوروز با شکوه تمام بر پا می‌شود.
 

 

کشتی پهلوانی

 


کشتی در ایام جشن نوروز، سرگرمی بسیاری از افغان‌ستانی ها به ویژه جوانان این کشور به حساب می‌آید.

کشتی از جمله ورزش‌های باستانی و پرطرفدار در میان مردم افغانستان است که در روزهای نوروز بیشتر در مناطق بیرون شهر با شرکت کشتی‌گیران و در حضور تماشاگران مشتاق برگزار می‌شود.

کشتی‌گیران محلی در مکان‌هایی که پوششی از سبزه و یا خاک نرم دارد، گردهم می‌آیند و با حضور یک داور، مسابقه میان 2 کشتی‌گیر برگزار می‌شود.

 

http://cdn.akairan.com/akairan/aka/aka-app/2012320233513.jpg

جشنها و آداب کامل نوروز در افغانستان

 

 تخم مرغ جنگی، بازی دوست داشتنی افغان‌ها

 


تخم مرغ جنگی از بازی‌های ویژه نوروزی در افغانستان است که بیشتر در محلات تفریحی و پارک‌ها که مردم برای تفریح به آنجا می‌روند، برگزار می‌شود.

در این بازی 2 نفر که هر کدام تخم مرغ‌های جوشیده و سفت در دست دارند، تخم‌ مرغ‌های خود را به یکدیگر می‌زنند و تخم مرغی که زودتر شکست صاحب آن بازنده است و تخم مرغ شکسته شده به صاحب تخم مرغ برنده تعلق می‌گیرد.

تخم مرغ جنگی، تنها بازی محبوب جوانان افغانستانی نیست، بلکه در میان بزرگسالان هم از محبوبیت ویژه‌ای برخوردار است.

کودکان نیز این بازی را بسیار دوست دارند و می‌توان، گفت که بسیاری از خانواده‌های هموطن این بازی را با اعضای خانواده خود انجام می‌دهند.
 

 

 

 

چرخ‌و فلک سواری
 

 


چرخ‌وفلک سواری یکی دیگر از سرگرمی‌های نوروزی مردم افغانستان است که بیشتر نزد کودکان و نوجوانان محبوبیت دارد.

بسیاری از چرخ‌وفلک‌هایی که چرخیدن با آنها آرزوی بسیاری از کودکان در افغانستان است مدرن نیستند.

بازی‌های دیگری چون "نیزه بازی"، "خروس جنگی"، "کبک جنگی" و "گردو بازی" از دیگر سرگرمی‌های مردم افغانستان در جشن نوروز هستند.
 

 

  http://cdn.akairan.com/akairan/aka/aka-app/2012320233514.jpg

جشنها و آداب کامل نوروز در افغانستان

 

 

 

 بز کشی

 



بزکشی از بازی‌های قدیمی و پر طرفدار مردم افغانستان به شمار می‌رود.

با وجود آن که بز کشی از بازی‌های محلی ولایت‌های شمالی افغانستان به شمار می‌رود، اما به دلیل جذابیت آن، این بازی در تمام نقاط افغانستان علاقمندان فراوانی دارد و در زما‌ن‌های مختلف به ویژه ایام نوروز مسابقات بز کشی در تمام ولایت‌های افغانستان برگزار می‌شود.

"حاجی عبدالرشید" رئیس "فدراسیون بزکشی" کمیته المپیک افغانستان در این رابطه به خبرنگار خبرگزاری فارس در کابل، اظهار داشت: بر اساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده در نوروز امسال، مسابقات بز کشی زیادی در سراسر افغانستان برگزار خواهد شد.

 

 

 

http://cdn.akairan.com/akairan/aka/aka-app/2012320233515.jpg

جشنها و آداب کامل نوروز در افغانستان

 

 

 

وی گفت: از جمله این مسابقات می‌توان به 2 مسابقه بزرگ که قرار است در روز دوم و سوم نوروز در شهر مزار شریف برگزار شود، اشاره کرد.

عبدالرشید خاطرنشان کرد: همچنین مسابقاتی برای ولایت‌های دیگر چون "کابل"، "بدخشان"، "تخار"، "قندوز"، "بامیان"، "پروان"، "پنجشیر"، "کاپیسا"، "غور"، "بادغیس"، "سرپل" و "فاریاب" در نظر گرفته‌ایم.

در بازی بزکشی، اسب سوارانی که به "چاب‌اندازان" معروف هستند، تلاش می‌کنند تا بزی را که قبلاً سرش را بریده‌اند در نقطه‌ای به نام "دایره حلال" بیندازند.

در بزکشی مانند فوتبال 2 گروه با یکدیگر رقابت می‌کنند و در هر گروه 12 چاب‌انداز بازی می‌کنند.

این بازی در یک میدان هموار و بزرگ انجام می‌شود و هر چاب‌انداز برای برداشتن بز از زمین و بیرون رفتن از میان چاب اندازان گروه رقیب، باید مهارت بالایی داشته باشد تا بتواند بز را به دایره حلال برساند.

رئیس فدراسیون بزکشی افغانستان تصریح کرد: چاب‌اندازان از ماه‌ها قبل برای حضور در مسابقات نوروزی در حال تمرین کردن هستند و برای کسب آمادگی‌های لازم مسابقات دوستانه برگزار می‌کنند.

هر ساله برگزاری مسابقات بز کشی در جشن نوروز با استقبال بی‌نظیر مردم افغانستان روبرو می‌شود.

عبدالرشید در این باره می‌گوید: در مسابقاتی که همه ساله در مزار شریف برگزار می‌شود، شمار تماشاگران به 20 تا 50 هزار نفر می‌رسد و در ولایت‌های دیگر نیز این آمار به یک هزار تا 10 هزار تماشاگر مشتاق می‌رسد.

وی خاطرنشان کرد: در مسابقات بزکشی جوایزی مانند خودرو و پول نقد تا مبلغ یک هزار دلار از سوی فدراسیون بزکشی با حمایت بازرگانان که برای تماشای مسابقه می‌آیند به چاب‌اندازانی که موفق به رساندن بز به دایره حلال شوند، اهدا می‌شود.

 

 

 

 

 

بادبادک بازی(گدی‌پران)
 


بادبادک ‌بازی از جمله بازهای مورد علاقه مردم افغانستان به ویژه جوانان شهر کابل است و روزهایی که باد به آرامی می‌وزد، آسمان کابل پر از بادبادک‌های رنگارنگ می‌شود.

جوانان شهر کابل در روزهای نوروز با حضور بر فراز تپه‌ها برای بلند کردن بادبادک‌های خود تلاش می‌کنند، این بازی به عنوان یکی از سرگرمی‌های اصلی مردم افغانستان در جشن نوروز به شمار می‌رود.
 

http://cdn.akairan.com/akairan/aka/aka-app/2012320233516.jpg

جشنها و آداب کامل نوروز در افغانستان

بادبادک بازی بیشتر در فصل بهار و روزهای که باد بیشتر می‌وزد، رونق می‌گیرد و در روزهای غیر از جشن نوروز هم جوانان بادبادک‌های دست ساز خود را از بالای خانه‌هایشان بلند می‌کنند.

بادبادک‌ها در اندازه‌های مختلف و قیمت‌های گوناگون در مغازه‌های کابل به فروش می‌رسد، اما در گوشه‌ای از این شهر بازار مخصوص ساخت و فروش بادبادک وجود دارد.

http://cdn.akairan.com/akairan/aka/aka-app/2012320233517.jpg

جشنها و آداب کامل نوروز در افغانستان

 

در شرایطی که مردم افغانستان از جنگ و نا امنی رنج می‌برند، با این حال در تلاش هستند تا از هر وسیله و فرصتی برای تفریح و شادمانی استفاده کنند.

مردم افغانستان نوروز را به عنوان بزرگترین جشن مردمی و باستانی خود می‌دانند و بدون در نظر گرفتن مشکلات زندگی تلاش می‌کنند از این فرصت برای سپری کردن روزهای خوش بهترین استفاده کنند.

با وجود آن که در زمان حاکمیت طالبان در افغانستان، تجلیل از سال نو ممنوع شده بود اما مردم این کشور در خانه‌های خود از این روز تجلیل می‌کردند

  • نویسنده : یزد فردا
  • منبع خبر : خبرگزاری فردا